Romański kościół św. Idziego, według nowożytnej płyty inskrypcyjnej wybudowano w 1082 roku z fundacji Władysława Hermana, jednak w rzeczywistości pochodzi on prawdopodobnie z początku XII wieku i jest fundacją Bolesława Krzywoustego, syna Władysława Hermana.

Murowaną świątynię, pierwotnie przypuszczalnie jako kaplicę, wzniesiono z kamienia polnego o lekko czerwonym odcieniu, na planie prostokąta z półokrągłą absydą od wschodu i okrągłą wieżą od strony zachodniej. Nosi ona wyraźne cech typowe dla architektury obronnej. Równocześnie z kościołem powstał na tej samej górze klasztor benedyktynek, który został zburzony podczas najazdu tatarskiego w 1241 roku. Kościół św. Idziego pełnił funkcję miejskiej parafii do roku 1520. Wówczas to w Inowłodzu ufundowano nową świątynię p.w. św. Michała Archanioła, która przejęła dotychczasowe obowiązki romańskiego kościółka. Ten odtąd spełniał pomocniczą rolę kościoła filialnego i pozbawiony należytej konserwacji opustoszał i powoli zamieniał się w ruinę.

W 1790 roku przeniesiono do kościoła cudowny obraz Matki Boskiej Bolesnej, co było okazją do jego odrestaurowania. W 1793 roku świątynia została ograbiona przez pruskich żołnierzy i zamieniona na magazyn zboża. Na początku XIX wieku budowla była zrujnowana i nakryta słomianym dachem. Pierwsze czynności mające na celu odratowanie zabytku podjęto w 1911 roku z inicjatywy cara Mikołaja II i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Jednak I wojna światowa przyniosła kolejne zniszczenia. W latach 1924-26 zabezpieczono zdewastowany kościół, a dach pokryto dachówką. Za czasów prezydentury Ignacego Mościckiego przeprowadzono restaurację świątyni wprowadzając wiele elementów obcych romańskiej architekturze kościoła. Nowy kościół konsekrowano 1 listopada 1938 roku.

Aby wejść do wnętrza świątyni trzeba osobiście pofatygować się po klucz do opiekuna zamieszkałego przy ul. św Idziego 7.

Inowłódz położony jest 15 km na wschód od Tomaszowa Mazowieckiego, przy drodze nr 48 do Odrzywołu.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2010 roku.

  • Romańskie okno

  • Główne wejście

  • Elewacja północna

  • Widok od zachodu

  • Absyda

  • Elewacja południowa

  • Absyda

  • Widok od południa