Kadyny zostały założone przez Krzyżaków około 1255 roku, w pobliżu ruin grodziska Pogezanów. Kadyny były siedzibą komornictwa, a później okręgu leśnego, który podlegał komturowi elbląskiemu. Znajdował się tu folwark krzyżacki i obronny dwór. W 1431 roku właścicielem Kadyn w został Jan Bażyński, który dobra te otrzymał w zamian za długi zakonu. W roku 1605 ostatni z Bażyńskich – Ludwik Bażyński z żoną Anną z Białobłockich sprzedali Kadyny miastu Elblągowi. W 1682 roku właścicielem Kadyn został Jan Teodor Schliben, który w roku 1688 wybudował pierwotny pałac, a jego spadkobiercy sprzedali wieś Stanisławowi Działyńskiemu. Następnie dobra odkupił Jan Wilhelm Schlieben. Do 1817 roku, kiedy właścicielem został Daniel Birkner, wieś kilkukrotnie zmieniała właścicieli. W 1898 roku na mocy testamentu Eduarda Birknera właścicielem miejscowości został cesarz pruski Wilhelm II. Nabycie Kadyn przez cesarza spowodowało wielki rozwój wsi. Nowy właściciel nakazał odbudowę majątku, przebudowę pałacu na letnią rezydencję i budowę nowej wsi według projektów architektów berlińskich. W latach 1902-05 wybudowano szkołę. W 1905 roku powstała w miejscowości manufaktura ceramiczna, specjalizująca się w produkcji majoliki na potrzeby dworu. Wykonano w niej również ceramiczne ozdoby na Drodze Królewskiej w Gdańsku, a kadyńskie wyroby doceniano w kraju i za granicą. Od roku 1937 do 1944 w Kadynach rezydował wnuk Wilhelma II, ks. Ludwik Ferdynand z rodziną.

Najważniejszym zabytkiem w Kadynach jest cesarski zespół pałacowy i folwarczny z XVII–XX wieku (osobny artykuł w kategorii pałace i dwory).

Na miejscu pruskiego grodziska znajduje się zespół klasztorny franciszkanów. Budowę kaplicy ku czci św. Antoniego Padewskiego oraz pomieszczeń mieszkalnych dla zakonników, rozpoczął przed 1682 rokiem Jan Teodor Schlieben – wojewoda inflancki. Pierwsza kaplica była drewniana.Fundator zwrócił się następnie do o. Erazma Marona, prowincjała wielkopolskiej prowincji bernardynów, aby objął swoją opieką to miejsce. Schlieben podarował zakonnikom nie tylko miejsce pod budowę kościoła i klasztoru, ale również cztery morgi pruskie gruntu, łąkę oraz zwierzęta gospodarcze. Zrezygnował z pobierania opłaty za wyrąb drzewa w lesie oraz za połów ryb. Również jego syn wsparł franciszkanom obdarowując ich ziemią. Kamień węgielny pod budowę murowanej świątyni poświęcił sufragan warmiński biskup Franciszek Kurdwanowski. Budowę kościoła rozpoczęto w 1716 roku i trwała aż do 1727 roku, kiedy ukończono prezbiterium i zakrystię. W 1728 roku ukończono budowę jednopiętrowego, jednoskrzydłowego budynku klasztornego. Nawę główną i wieżyczkę kościoła skończono budować dopiero w 1739 roku. Kolejne lata trwało wyposażanie wnętrza. Konsekracja świątyni nastąpiła 21 czerwca 1743 roku, a dokonał jej sufragan warmiński biskup Jan Krasiński. Ołtarze boczne w kościele poświęcono: św. Franciszkowi z Asyżu, św. Antoniemu z Padwy, św. Józefowi oraz św. Annie. Ołtarz główny poświęcony był Matce Bożej Niepokalanie Poczętej. Z boku kościoła znajdowała się kaplica Matki Bożej Loretańskiej. Wszystkie ołtarze imponowały zdobieniami i złoceniami, które wykonał zakonnik Antoni Słaboszewski (Kaplica Loretańska i ołtarz św. Anny) oraz w przypadku pozostałych – nieznany z imienia artysta, nazwiskiem Baar. Za głównym ołtarzem znajdowały się bogato zdobione stalle chóru zakonnego. W 1752 roku zakupiono do kościoła stacje drogi krzyżowej, w 1755 roku nowe organy, natomiast w 1775 roku wybudowano wieżę frontową świątyni. Kościół wybudowany został w stylu barokowym i powierzony w opiekę św. Antoniemu z Padwy. Po rozbiorach Polski tereny wokół Elbląga zostały włączone do Prus. Wtedy właśnie klasztor zaczął podupadać, a jego ostateczny koniec i zamknięcie nastąpiły 6 kwietnia 1826 roku, kiedy trzech ostatnich zakonników przeniesiono do innych klasztorów. Budynki klasztorne zostały w części rozebrane, a te, które pozostały coraz bardziej niszczały, aż popadły w całkowitą ruinę. Po II wojnie światowej w latach 90-tych XX wieku powstał zamysł aby w odbudowanym obiekcie domu pracy twórczej dla ludzi kultury. Po odbudowie murów budowli i przygotowaniu stalowej konstrukcji pod nowy dach, brak środków wymusił przerwanie dalszych prac. Niedokończony budynek przekazany został kurii biskupiej w Olsztynie. Kiedy powstała Prowincja św. Franciszka, biskup zwrócił się do jej zarządu o objęcie opieką kadyńskiego zabytku. Obecnie odbudowanym klasztorem i kościołem opiekują się franciszkanie. Do zespołu prowadzi przez las ścieżka licząca około 300 stopni, rozpoczynająca się koło pałacu i dębu Bażyńskiego.

Wiek dębu Bażyńskiego szacuje się na 700 lat. Stan zdrowotny drzewa nie jest najlepszy. Drzewo posiada głębokie dziuple, oraz duży stopień wypróchnienia, poważne ubytki pnia, korony. Taki stan rzeczy wiąże się m.in. z zanieczyszczeniem środowiska, spadkiem poziomu wód gruntowych, bliskością szosy (zasolenie zimą prowadzi do obumierania korzeni). Dąb wiele lat wzmacniała plomba betonowa, którą usunięto ok. 1994 roku w związku z rozwijaniem się na niej zagrzybienia do wewnątrz pnia. Dziuple zabezpieczone zostały siatkami przeciw gnieżdżeniu się ptaków.

Kadyny są położone 15 km na północ od Elbląga, przy drodze nr 503 do Tolkmicka.  

Zdjęcia wykonano w sierpniu 2018 roku.

  • Z lewej klasztor - z prawej kościół

  • Szczyt klasztoru

  • Nieodbudowana wieża i kruchta

  • Obecny portal wejściowy

  • Nawa

  • Ołtarz główny

  • Dąb Bażyńskiego

  • Dąb Bażyńskiego

  • Zabudowa wsi

  • Zabudowa wsi

  • Zabudowa wsi

  • Zabudowa wsi

  • Zabudowa wsi

  • Zabudowa wsi

  • Zabudowa wsi