Pierwszy dwór obronny w Knyszynie został zbudowany w latach 1509-20 przez biskupa żmudzkiego Mikołaja Radziwiłła w miejscu zniszczonego XIV wiecznego grodu księcia Witolda. Później biskup darował dobra knyszyńskie królowi Zygmuntowi I Staremu, który po 1537 roku rozbudował go zapewne w murowany zamek. Nie wiadomo kiedy warownia została zniszczona.

W połowie XVI wieku, nieopodal centrum miasta został wzniesiony dla Zygmunta Augusta drugi dwór o konstrukcji murowano-drewnianej otoczony ogromnym ogrodem, pospolicie zwanym zwierzyńcem. Budową obiektu kierował architekt królewski Hiob Bretfus, który w tym czasie prowadził również przebudowę pobliskiego zamku w Tykocinie. Nowy dwór był również budowlą obronną, być może nawet otoczoną wałami ziemnymi. Należący do dworu folwark mieścił się do 1553 roku w odległości ok. 400 m od rezydencji w górę rzeki Jaskranki, jednak zbyt bliskie sąsiedztwo zabudowań dworskich spowodowało, że folwark przeniesiono w rejon dzisiejszego miejsca określanego jako Knyszyn Zamek, które leżało w dolnej części rzeki.

Dwór knyszyński był jedną z ulubionych rezydencji Zygmunta Augusta; służył m.in. jako dwór myśliwski, skąd król wyprawiał się na łowy do Puszczy Knyszyńskiej. W czasie pobytów króla w Knyszynie dwór był ozdabiany arrasami, których król zgromadził ogółem około 350, gdy Zygmunt August opuszczał Knyszyn, arrasy przewożono do Tykocina. Źródła historyczne zanotowały 22 pobyty króla w Knyszynie obejmujące łącznie 495 dni.

Po śmierci Zygmunta Augusta, który zmarł w dworze knyszyńskim w dniu 7 lipca 1572 roku, w 1580 roku zamieszkał we dworze kanclerz wielki koronny i starosta knyszyński Jan Zamoyski, a w 1630 roku królewicz Władysław, od 1632 roku król Władysław IV. W 1663 roku Knyszyn został zastawiony Orsettim, kolejnymi właścicielami dóbr byli Gnińscy, Czapscy, a później Krasińscy. Jeszcze w XIX wieku widoczne były resztki murów, które zobrazował Napoleon Orda. Po 1945 roku dawny teren rezydencji znalazł się na obszarze PGR-u. Dwór, z którego zachowały się jedynie skromne szczątki murów i pozostałości założenia ogrodowego, znajdował się przy obecnej ulicy Białostockiej (obecnie jest tu szkoła), po obu stronach tej ulicy od nr 43 po stronie nieparzystej i nr 36 po stronie parzystej i ciągnął się aż do rzeki Jaskranki. Obecnie po założeniu nie ma żadnych śladów.

Knyszyn jest położony 25 km na północny-zachód od Białegostoku, przy drodze nr 65 do Ełku.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2020 roku.

  • Tu stał dwór królewski

  • Szkoła

  • Dom po drugiej stronie ul. Białostockiej

  • Dom po drugiej stronie ul. Białostockiej

  • Tu był folwark zamkowy

  • Tu był folwark zamkowy

  • Wspomnienie po folwarku