Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstało Krościenko. Miasto, lokowane przez króla Kazimierza Wielkiego w 1348 roku, położone na szlaku królewskim z Krakowa do Budy, stało się głównym ośrodkiem gospodarczym dla okolicy. Oryginalny dokument lokacyjny został zniszczony podczas najazdu husytów, na początku XV wieku – jego treść przywoływana była jednak przez inne dokumenty, dlatego zachowała się do naszych czasów. Krościenko w XVIII wieku stanowiło jedno z najmniejszych i najbiedniejszych miast polskich. Miasto nawiedzały wówczas liczne klęski: zarazy (duże straty w ludności przyniosła dżuma) oraz wylewy Dunajca. Ponadto rosnące podatki spowodowały odpływ ludności. Wielu mieszkańców trudniło się wówczas flisactwem – transportowali m.in. drewno, węgiel drzewny, wapno oraz miód i docierali z nimi aż do Gdańska. W 1770 roku wojska austro-węgierskie zajęły Sądecczyznę, jeszcze przed rozpoczęciem rozbiorów Polski w 1772 roku. Pretekstem było stwierdzenie, że tereny te stanowiły „dziedzictwo” Kingi, która była królewną węgierską. Ziemie te włączono więc bezpośrednio do Królestwa Węgier. Okres zaborów to dla miasta czas nędzy i wyludnienia. W 1822 roku miasto wraz z przyległościami na licytacji zakupiła Franciszka z Dembichów Grossowa, występująca w księgach metrykalnych pod imieniem Krystyna i odstąpiła je w 1829 roku mężowi: Henrykowi Ritterowi von Ehrensteinowi. Henryk Gross uważany jest za założyciela uzdrowiska krościeńskiego. Odkupił źródła wód mineralnych i zainicjował ich analizę chemiczną, wzniósł on pierwsze zabudowania oraz zaczął eksportować wodę m.in. do aptek i szpitali w Krakowie i Lwowie. Mimo tego uzdrowisko zaczęło szybko upadać wobec konkurencji ze Szczawnicy, a Gross odsprzedał je w 1835 roku. Kolejnymi właścicielami dóbr krościeńskich byli Teofila de Aschendord Cichulska, Michał Halociński i jego żona Katarzyna, Michał Kulig oraz Michał Hieronim Dziewolski, który podzielił je między swoje dzieci. Hieronim Dziewolski, a później i jego syn Zygmunt przywrócili zainteresowanie uzdrowiskiem oraz zainicjowali ponowną analizę chemiczną wód. W 1862 roku Krościenko zostało wpisane do rejestru uzdrowisk Galicji. Po śmierci Hieronima ziemie uległy stopniowo rozdrobnieniu i zostały w końcu spieniężone. Podczas I wojny światowej miejscowość znalazła się na froncie austriacko-rosyjskim i kilkukrotnie przechodziła z rąk do rąk. W 1918 roku Krościenko znalazło się w granicach II Rzeczypospolitej, a 1 stycznia 1932 roku, z powodu zbyt małej liczby mieszkańców, utraciło prawa miejskie, stając się gminą. Po rozpoczęciu II wojny światowej 3 września 1939 roku miejscowość znalazła się pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1942 roku wszystkich Żydów z Krościenka zgromadzono w jednym miejscu i pod eskortą esesmanów wyruszyli oni do Nowego Targu, gdzie ich wymordowano. Wojska niemieckie opuściły miasto 23 i 24 stycznia 1945 roku. W 1951 roku Krościenko stanowiło gminę zbiorczą, obejmującą także Grywałd, Krośnicę i Haluszową, a w latach 1954–72 była to gmina osiedlowa. W 1972 roku Krościenko włączono do Szczawnicy, tworząc miasto Szczawnica-Krościenko. Obecnie Krościenko nad Dunajcem to miejscowość turystyczna, korzystająca z bliskości Pienińskiego,Gorczańskiego i Popradzkiego Parku Narodowego. Biegną tędy szlaki, którymi dojść można m.in. na Trzy Korony, Sokolicę, Lubań i Przehybę.  Znajduje się tu siedziba Oddziału Pienińskiego PTTK. Do atrakcji miejscowości należą liczne zabytki:

– gotycko-barokowy kościół Wszystkich Świętych – wzniesiony przed połową XIV wieku, początkowo był mniejszy i bezwieżowy – rozbudowano go w 1546 roku, a wieżę dostawiono na przełomie XVI i XVII wieku. Według jednej z tradycji ufundował go klasztor klarysek ze Starego Sącza. Wewnątrz świątyni zachowały się fragmenty cennych zabytkowych polichromii, z których najstarsze datowane są na lata ok. 1370–80 i przedstawiają fragmenty z życia świętych.Kościół jest otoczony kamiennym ogrodzeniem, stanowiącym pozostałość po przykościelnym cmentarzu. Świątynia łączy w sobie średniowieczną, gotycką bryłę z barokowymi detalami. Został wzniesiony z nieregularnych, słabo obrobionych bloków kamienia łamanego. Jego ściany otynkowano. Pierwotnie była to budowla jednonawowa, z prezbiterium wzniesionym na planie kwadratu. Obecna nawa została dostawiona w XVI wieku. Wieżę na planie kwadratu wzniesiono na przełomie XVI i XVII wieku. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia, a od południa do nawy dobudowano kruchtę. Od wschodu do prezbiterium (w miejscu pierwotnego prezbiterium) dostawiono przybudówkę z kryptą grobową, która znajdowała się w średniowieczu pod głównym ołtarzem kościoła. Nawy oraz prezbiterium są wsparte skarpami a elewacje zwieńczone białym gzymsem. Prezbiterium jest nakryte sklepieniem krzyżowym, a nad nawą znajduje się płaski sufit. Empora jest wsparta na dwóch kolumnach. Parapet jest zdobiony herbem Krościenka oraz obrazami przedstawiającymi m.in. aniołki grające na instrumentach muzycznych. Frontową elewację wieży zdobią charakterystyczne cynobrowe pasy, z których osiem poziomych ma symbolizować osiem błogosławieństw.Barokowy ołtarz główny pw. Wszystkich Świętych i Matki Bożej Różańcowej został sprowadzony przez ks. Jana Szygulińskiego w 1758 roku. Kościół znajduje się w centrum miejscowości, tuż przy moście nad Dunajcem.

– Drewniane domy przy Rynku.

– Ruiny zamku Pieniny (osobny artykuł).

Krościenko położone jest w południowej części województwa małopolskiego, około 30 km na wschód od Nowego Targu, przy drodze nr 969 do Nowego Sącza.

Zdjęcia wykonano w lutym 2024 roku.

  • kościół Wszystkich Świętych

  • Plebania

  • Studnia

  • Drewniane domy przy Rynku

  • Most nad Dunajcem

  • Ratusz

  • Sklepy przy Rynku