Kościół św. Kazimierza w Wilnie (kościół Jezuitów) – pierwsza barokowa świątynia katolicka na Starym Mieście w Wilnie – został wzniesiony w latach 160418 jako wotum po kanonizacji św. Kazimierza Jagiellończyka w 1602 roku. Inicjatorami budowy był spokrewniony ze świętym król Zygmunt III Waza oraz Lew Sapieha

Jest to budowla zbudowana na planie krzyża łacińskiego, trójnawowa z transeptem według projektu Jana Frankiewicza, wzorowana na rzymskim kościele Il Gesù. Na przecięciu nawy głównej i transeptu umieszczono kopułę z latarnią. Świątynia pierwotnie posiadała dwuwieżową fasadę. Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII i początku XVIII wieku kościół został odnowiony przez Jana Krzysztofa Glaubitza. W XVIII wieku jezuita Tomasz Żebrowski wzniósł charakterystyczny element widoczny z zewnątrz, którym jest monumentalna kopuła z wysoką latarnią, zwieńczoną mitrą wielkoksiążęcą. Najcenniejszymi zabytkami zachowanymi we wnętrzu świątyni są trzy późnobarokowe ołtarze wykonane w latach 174955 przez Tomasza Żebrowskiego (ołtarz główny oraz dwa boczne zamykające transept). Jednocześnie z budową kościoła, obok świątyni wzniesiono w latach 1604-15 klasztor jezuitów, mieszczący dawniej kolegium jezuickie, bibliotekę oraz szpital.

Po kasacie jezuitów w 1773 roku świątynię przejęli augustianie. W 1812 roku przetrzymywano w niej jeńców rosyjskich, co spowodowało częściowe zniszczenie niezwykle bogatego wystroju. 

Po powstaniu listopadowym kościół został skonfiskowany katolikom, a po powstaniu styczniowym architekt rosyjski Mikołaj Czagin przebudował go na cerkiew, znacznie zniekształcając jego architekturę oraz skuwając rokokowe ozdoby. W 1917 roku kościół powrócił do katolików, a w 1925 roku usunięto najbardziej rażące zniekształcenia.

W czasach sowieckich świątynię skonfiskowano kolejny raz. W 1966 roku przeprowadzono dokładny remont, usuwając skrupulatnie wszelkie ślady polskości, m.in. wiele nagrobków z inskrypcjami. W tak spreparowanym wnętrzu uruchomiono „muzeum ateizmu” m.in. z posągiem Lenina ustawionym w miejscu ołtarza wielkiego. W 1988 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, kościół i klasztor zostały ponownie przejęty przez jezuitów 

Klasztor jezuitów i kościół św. Kazimierza znajduje się na wileńskiej Starówce przy ul. Długiej 34 (lit.Šv. Kazimiero bažnyčia; Didžioji g. 34).

Zdjęcia wykonano w kwietniu 2010 roku.

  • Fasada

  • Latarnia z mitrą książęcą

  • Latarnia z mitrą książęcą

  • Widok z Góry Zamkowej