Pierwotny, murowany zamek wieżowy w Dzikowie (obecnie dzielnica Tarnobrzega) został wzniesiony w XV wieku, prawdopodobnie z inicjatywy rodu Toporczyków (zwanych później Ossolińskimi). Otaczała go fosa i wały a następnie mur obwodowy.

W 1522 roku Andrzej Ossoliński sprzedał warownię Janowi Spytkowi Tarnowskiemu herbu Leliwa. W pierwszej połowie XVII wieku warownia została przebudowana i rozbudowana, najpierw przez Michała Stanisława, a następnie w II połowie tego wieku przez Jana Stanisława Tarnowskiego. Wzniesiono wówczas dwupiętrowy korpus główny oraz kaplicę. Warownia z wieżą zyskała kształt litery L. Całość otaczała fosa z ziemnymi fortyfikacjami oraz murem. Rozbudowę przerwała śmierć Jana oraz wojny na ziemiach polskich . W II połowie XVIII wieku Jan Jacek Tarnowski, przebudował zamek na ufortyfikowaną, barokową rezydencję pałacową. Dobudowane zostało skrzydło wschodnie, gdzie umieszczono bibliotekę i archiwum rodowe.

W roku 1809 zamek został doprowadzony do ruiny przez Austriaków i pozostał w tym stanie do 1830 roku, kiedy to Jan Feliks Tarnowski, senator Królestwa Polskiego, postanowił przenieść się na stałe z Warszawy do Dzikowa. Chciał tu stworzyć skarbnicę pamiątek narodowych. Zamek odremontowano i zmodernizowano w stylu neogotyku angielskiego. Projekt wykonał znany włoski architekt, Fraciszek Maria Lanci. Zmianom poddano także system zamkowych fortyfikacji, zasypano część fos i utworzono park z romantycznymi mostkami. Całość otaczało żelazne ogrodzenie.

Nocą z 21 na 22 grudnia 1927 roku w zamku wybuchł pożar, z którego ocalało tylko najstarsze skrzydło zachodnie. W ratowaniu bardzo cennych zbiorów i pamiątek brała udział cała wieś oraz młodzież z okolicznej szkoły. W wyniku zawalenia się dachu zginęło 9 osób, w tym znany maratończyk Alfred Freyer. Odbudowy zamku podjął się w 1931 roku prof. Wacław Krzyżanowski, nadając siedzibie Tarnowskich charakter barokowy. Dawna niewielka wieża została zastąpiona masywną sześcioboczną wieżą z zegarem.

Obecnie jest to dwukondygnacyjna budowla z głównym korpusem i dwoma skrzydłami bocznymi tworzącymi razem literę U. Po środku korpusu od strony dziedzińca stoi czterokondygnacyjna wieża bramna z zegarem. Drugi zegar – słoneczny umieszczony jest na prawym skrzydle pośrod winorośli. W lewym natomiast znajduje się kaplica, o czym świadczy krzyż przy portalu wejściowym. Archeolodzy odkryli tam najstarsze partie murów i piwnice pierwotnego dworu wieżowego z XVI wieku. Rezydencję otacza park powstały w XIX wieku na miejscu dawnych fortyfikacji zamkowych. W parku znajduje się mostek i kilka budynków: pawilon ogrodowy, ujeżdżalnia koni, powozownia i kuchnie zamkowe. Po II wojnie światowej zamek-pałac przekazano na potrzeby zespołu szkół rolniczych. W 2001 roku dzięki Stowarzyszeniu „Dzików”, kaplicy zamkowej, która po wojnie stała się zwykłą salą lekcyjną, przywrócono pierwotną funkcję. Została ona oddana pod opiekę oo. Dominikanów W 2007 roku, po wyprowadzce szkoły rozpoczęto wielki remont zamku z przeznaczeniem na muzeum wnętrz. W 2009 roku otwarto dla turystów podziemia zamkowe. W 2011 roku zakończył się gruntowny remont zamku, przystosowujący go do funkcji muzealnej. Przeprowadzone zostały renowacje piwnic oraz poddasza i zaadaptowane pod sale muzealne. Od 2011 roku zamek jest główną siedzibą Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega. Można w nim zobaczyć, w tym piwnice oraz wiele pamiątek oddanych w depozyt przez rodzinę Tarnowskich. Zwiedzanie (tylko z przewodnikiem) trwa ok. 90 minut. Zdjęcia wykonano w maju 2019 roku.

Tarnobrzeg jest położony 12 km na południe od Sandomierza, 8 km na północny-wschód od drogi nr 9 Nowa Dęba – Klimontów. Zamek – pałac znajduje się przy ul. Sandomierskiej 27.

Zdjęcia wykonano w maju 2019 roku.

  • Wejście do parku

  • Szpaler drzew prowadzący na podjazd

  • Elewacja frontowa

  • Podjazd

  • Ryzalit parkowy

  • Kartusz herbowy Tarnowskich

  • Zabudowania gospodrcze

  • Oficyna

  • Makieta

  • Makieta

  • Makieta