Renesansowa cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej (Wołoska) we Lwowie została wzniesiona w miejscu wcześniejszej w latach 1591–1629 przez Pawła Rzymianina, Wojciecha Kapinosa i Ambrożego Przychylnego, z inicjatywy Bractwa Uspieńskiego. Fundatorem pierwszej cerkwi był hospodar mołdawski Aleksander Łopuszanin (stąd nosi ona potoczną nazwę Wołoskiej). Zespół cerkiewny składa się z cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej, dzwonnicy (wieży Korniakta) i kaplicy Trzech Świętych Hierarchów. Wszystkie trzy budowle są ze sobą organicznie połączone w jedną całość tworząc wewnętrzny arkadowy dziedziniec okolony kolumnadą.

Budowę obecnej cerkwi rozpoczęto od wzniesienia wieży (dzwonnicy) z fundacji lwowskiego patrycjusza Konstantego Korniakta, Greka pochodzącego z miasta Kandia na Krecie. Manierystyczna wieża projektu Piotra Barbona nosi wpływy bizantyjskie, włoskie i polskie. Trójkondygnacyjną budowlę, założoną na planie kwadratu o boku 6 m, wysoką na 66 m, oblicowano kamieniem, na każdym piętrze oplatając kolumnami jońskimi. Całość zwieńczył niski, namiotowy dach. Wieża spłonęła w 1672 roku podczas oblężenia Lwowa przez Turków po upadku Kamieńca Podolskiego. W latach 1695-96 wieżę odbudowano i podwyższono o jedno piętro z cegieł nakrywając całość barokowym hełmem z czterema narożnymi, spiralnymi pinaklami. W 1779 roku wieżę uszkodziło uderzenie pioruna. Wiernej rekonstrukcji dokonała w latach 1792-95 Dyrekcja Budowlana we Lwowie. W 1783 roku na wieży zawieszono dzwon Kiryło, 2-metrowej średnicy, największy we Lwowie.

Wkrótce po zbudowaniu wieży powstała w latach 1578-90 kaplica Trzech Świętych Hierarchów: Jana Chryzostoma, Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nazjanzu, według projektu architekta Piotra Krassowskiego. Kaplica nawiązywała stylem do architektury bizantyjskiej – miała formę małej cerkwi o trzech kopułach na jednej osi i stanowiła jakby miniaturę Cerkwi Wołoskiej. Jej ściany oblicowano kamieniem. Szczególną uwagę zwracają trzy kopuły kaplicy, wsparte na ośmiokątnych podstawach, oplecione kolumienkami i portal wejściowy, wyrzeźbiony w białym wapieniu, bogato dekorowany kolumnami, fryzem i misternym ornamentem z motywami liści akantu i winogron. Bogaty wystrój zewnętrzny kaplicy tworzą podwójne pilastry i rzeźbiony fryz z główkami aniołów. Po zniszczeniach wywołanych pożarem remont kapitalny kaplicy przeprowadził w 1671 lwowski kupiec Aleksy Bałłaban, o czym informuje kamienna tablica ze stosowną inskrypcją, umieszczona nad wejściem. Być może dopiero wówczas kaplica otrzymała swój ostateczny kształt. Wyposażenie kaplicy stanowią złocone obrazy i bogata ornamentyka rzeźbiarska z XVI i XVII w. Wnętrze kopuł wypełnia dekoracja stiukowa o motywach roślinnych i polichromia naśladująca mozaikę. Cennym elementem wyposażenia kaplicy jest XVI-wieczna ikona Przemienienia Pańskiego.

Właściwa Cerkiew Wołoska została zbudowana w latach 1591-1629. Inicjatorem jej budowy było Bractwo Stauropigijskie a fundusze na jej budowę zbierano na całej Rusi. Cerkiew jest trzynawową bazyliką złożoną z krótkiego babińca, trzyprzęsłowej nawy założonej na planie prostokąta i półkoliście zamkniętego prezbiterium. Nad dachem wznoszą się trzy kopuły z wysokimi latarniami, położonymi na osi głównej świątyni. Fasadę budowli rozczłonkowują szerokie toskańskie pilastry, między którymi symetrycznie rozmieszczono niewielkie okna z archiwoltami. Pod gzymsem biegnie dorycki fryz tryglifowy. Tematyka płaskorzeźb na metopach fryzu jest biblijna. We wnętrzu świątyni nawy są rozdzielone parami toskańskich kolumn, które jednocześnie wspierają środkową kopułę cerkwi. Wnętrze kopuły wypełnia dekoracja kasetonowa z rozetami. W pendentywach kopuły znajdują się kartusze z z herbami dobrodziejów cerkwi. W podobny sposób jest ozdobiona kopuła nad prezbiterium. Pozostałe części nawy i babiniec są nakryte gotyckim sklepieniem krzyżowym. Nad babińcem znajduje się chór połączony z galeriami ciągnącymi się nad nawami bocznymi. W prezbiterium znajduje się rokokowy ołtarz główny, dzieło artystów lwowskich: Michała Filewicza i Franciszka Olędzkiego. Wnętrze apsydy wypełnia duża, kolumnowa aedicula, podobna do ołtarzy epoki baroku, poprzedzona przez niską ścianę ikonostasu z misternie rzeźbionymi carskimi wrotami.

W krypcie cerkwi został pochowany Konstanty Korniakt. W 1700 roku, po przystąpieniu eparchii lwowskiej do unii cerkiew stała się świątynią greckokatolicką. W 1946 roku przejęli ją prawosławni wskutek pseudosoboru lwowskiego, na mocy którego wszystkie struktury Cerkwi greckokatolickiej w ZSRR włączono do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew jest obecnie użytkowana przez Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny.

Zespół cerkiewny położony jest w centrum miasta, przy ul. Ruskiej.

Zdjęcia wykonano w sierpniu 2017 roku.

  • Wieża Korniakta - z lewej kaplica Trzech Hierarchów

  • Kaplica Trzech Hierarchów

  • Ikonostas