Klasycystyczny pałac zwany Królikarnia w Warszawie został wzniesiony w latach 178286, według projektu architekta Dominika Merliniego z fundacji Karola Aleksandra Thomatisa. Jego nazwa pochodzi z czasów saskich, kiedy to znajdował się tu zwierzyniec, w którym polowano na króliki. Pałac wzorowany był na słynnej renesansowej rezydencji Villa Rotonda pod Vicenzą, natomiast dla wzniesionego przy północnej skarpie budynku kuchni inspiracją był rzymski grobowiec Cecylii Metelli.

Piętrową rezydencję o wysokim przyziemiu mieszczącym sutereny założono na planie kwadratu i zwieńczono bębnem z kopułą. Elewacja zachodnia jest siedmioosiowa zaś pozostałe pięcioosiowe. Fasadę główną zdobi, poprzedzony schodami, czterokolumnowy portyk joński o głębokim podcieniu, zwieńczony trójkątnym frontonem wypełnionym dwoma tarczami, hełmem, globusem, lirą, paletą malarską, zwojami papieru, księgą i masą ludzką. Trzy inne przyścienne portyki pozostałych elewacji umieszczono w pozornych ryzalitach ozdobionych pilastrami jońskimi dźwigającymi trójkątne szczyty. Fronton ryzalitu wschodniego jest ozdobiony dekoracją symbolizującą wodę. Szczyt północny zdobią motywy symbolizujące myślistwo, a południowy, który uległ zniszczeniu w czasie wojny i nie znając pierwotnie jego wyglądu ozdobiono podobnie do północnego. Naroża budynku oraz kondygnacja przyziemia są boniowane. Bęben kopuły ozdobiony jest stiukowym fryzem przedstawiającym orły połączone girlandami. Kopuła zwieńczona została elementem dekoracyjnym o kształcie karczocha, który pierwotnie był złocony. Nad wejściem głównym, w bogato udekorowanym przedsionku, umieszczono orła o rozpostartych skrzydłach. Centralną część pałacu zajmuje okrągły pokój zwany Rotundą, górujący bębnem swej kopuły nad pozostałymi partiami budynku. Rotundę zdobi osiem stiukowych kolumn. Wokół tego wnętrza, symetrycznie rozplanowano pozostałe pomieszczenia, wśród których wyróżnia się Sala Złota, nazwana tak z powodu złoconych dekoracji. Plan parteru został powtórzony z małymi odchyleniami na pozostałych kondygnacjach, połączonych spiralną klatką schodową. Całość jest otoczona parkiem zwanym również Królikarnia z grotą i wspomnianą wcześniej kuchnią.

W 1794 roku, podczas insurekcji kościuszkowskiej w pałacu rezydował Tadeusz Kościuszko. W 1816 roku rezydencja przeszła drogą kupna w ręce Radziwiłłów, a w 1849 roku zakupiła ją rodzina Pusłowskich. W 1879 roku pałac został restaurowany przez Józefa Hussa po częściowych zniszczeniach wywołanych pożarem. Rezydencja została zniszczona ponownie we wrześniu 1939 roku. W 1944 roku na terenie ogrodu powstańcy warszawscy prowadzili z Niemcami walki, w trakcie których spłonęła kuchnia, zniszczony został taras z grotą i drzewostan. Pałac odbudowano w 1964 roku z funduszów SFOS i Wojska Polskiego przeznaczono go na siedzibę muzeum słynnego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego, które istnieje tu do dziś. Z wnętrz pałacowych pierwotny charakter przywrócono tylko sali okrągłej.

Pałac Królikarnia w Warszawie znajduje się przy ul. Puławskiej 113 a w dzielnicy Mokotów.

Zdjęcia wykonano w maju 2016 roku.

  • Widok ogólny

  • Elewacja fronowa (zachodnia)

  • Elewacja frontowa

  • Czterokolumnowy portyk

  • Elewacja południowa

  • Elewacja wschodnia

  • Kopuła i tympanon wschodni

  • Elewacja wschodnia

  • Elewacja północna

  • Narożnik północno-zachodni

  • Dawna kuchnia

  • Fryz na kuchni

  • Rzeźby Xawerego Dunikowskiego

  • Władysław Jagiełło

  • Pomnik Powstańców w parku