Pierwotnie barokowy pałac Mostowskich w Warszawie został zbudowany w latach 1762-65 z inicjatywy wojewody mińskiego Jana Augusta Hylzena, na miejscu parterowego dworu z dziedzińcem. Fundator dokupił plac znajdujący się po południowej stronie rezydencji, czyli przed dziedzińcem przednim. Powiększony tym sposobem dziedziniec otoczono ogrodzeniem wysuniętym w części środkowej ku przodowi. Wzniesiono również reprezentacyjną bramę wjazdową, która była wyraźnie odsunięta od osi korpusu głównego. Nowy budynek pałacu miał rzut głębszy od starszego skrzydła wschodniego i był dłuższy. Od północnej strony nowej oficyny dodano prostopadłe, drewniane skrzydło, przeznaczone jako stajnie i wozownie.

Około 1775 wdowa po wojewodzie, Konstancja Hylzenowa podjęła dalsze prace budowlane, wystawiając wielki, przyuliczny korpus główny od ulicy Nowolipia. Nowy gmach był dwupiętrowym budynkiem o szerokim ryzalicie z bramą wjazdową pośrodku i zwieńczoną czterookienną facjatą. Z boków do tego korpusu przytykały niższe człony jednopiętrowe, których ściany były w połowie elewacji cofnięte. Skrzydło wschodnie pałacu zostało przedłużone w kierunku północnym, gdzie powstał trzeci dziedziniec gospodarczy z wjazdem od strony wschodniej. Z zachodniej strony utworzono ogród o czterech kwaterach.  

Po śmierci Konstancji pałac roku stał się własnością małżonków – Anny Rozalii (córki) i Pawła Mostowskiego. W 1795 roku w drodze spadku odziedziczył go Tadeusz Mostowski – późniejszy minister spraw wewnętrznych.

W roku 1823 rezydencję zakupił i przebudował w stylu klasycystycznym rząd Królestwa Polskiego, według projektu Antonia Corazziego. Powstał wówczas trzykondygnacyjny budynek, zbudowany na planie prostokąta z dziedzińcem pośrodku. Najoryginalniejszą częścią jest fronton pałacu, w jego centrum znajduje się ryzalit z czterokolumnowym portykiem korynckim, zwieńczonym szczytem schodkowym z rzeźbą Orła Białego. Autorem orła z rozpostartymi skrzydłami oraz wieńca i festonu z wstążkami jest Nicole Vincenti. Ścianę za kolumnami ozdobił płaskorzeźbiony fryz, modelowany przez Pawła Malińskiego, przedstawiający Rolnictwo, Budownictwo, Przemysł i Handel oraz rzeźbami Jana Norblina. Budynek stał się siedzibą Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Koncertował w nim Fryderyk Chopin. Po Powstaniu Listopadowym pałac pozostał we władaniu resortu spraw wewnętrznych. W związku ze zniesieniem autonomii Królestwa Polskiego około 1867 roku komisja została rozwiązana, a budynek tymczasowo przekazano na siedziby różnych instytucji cywilnych (m.in. Banku Handlowego i towarzystw).

W pierwszej połowie lat 70-tych XIX wieku pałac przebudowano na koszary Wołyńskiego Pułku Lejbgwardii. Pod koniec XIX wieku przekształcono jedynie attykę. Zdjęto również carskiego orła. W 1906 roku dodano napis: „1806-1906”, odnoszący się do stuletniego istnienia pułku wołyńskiego. Bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości pałac był przejściową siedzibą różnych inspektoratów wojskowych i departamentów Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1944 roku pałac został zniszczony przez Niemców. Ocalały jedynie znaczne partie południowej elewacji z portykiem. W latach 1948-51 pałac został odbudowany wg projektu arch. Zygmunta Stępińskiego (współpraca M. Kuzmy), z wprowadzeniem bardzo poważnych zmian i uproszczeń. Wynikały one z braku oryginalnej dokumentacji projektowej, zniszczonej zapewne podczas Powstania Warszawskiego. Po odbudowie budynek przeznaczono na siedzibę Komendy Milicji Obywatelskiej Warszawy. Od 1990 roku znajduje się tu Komenda Stołeczna Policji. W latach 2005-06 przeprowadzono remont elewacji, na dachach położono nową, miedzianą blachę. Na attyce przywrócono orła z 1823 roku bez sztandarów.

Pałac znajduje się w Warszawie, przy ulicy Nowolipie 2.

Zdjęcia wykonano w maju 2016 roku.

 

 

 

 

 

 

  • Elewacja frontowa

  • Czterokolumnowy portyk

  • Rzeźba Orła Białego

  • Dekoracja nadokienna

  • Elewacja wzdłuż ulicy

  • Przelot bramny