Początki miasta nie są dokładnie znane, ponieważ żaden dokument lokacyjny nie przetrwał do czasów współczesnych. Za datę powstania grodu przyjmuje się 1222 rok za panowania księcia Henryka Brodatego. Jednym ze źródeł pozwalających określić w czasie istnienie Zielonej Góry, jest dokument wystawiony przez Henryka III głogowskiego, datowany na 5 marca 1302 roku, w którym wspomniany teren został określony jako teritorio Grunenbergensi. Jako miasto wymienia się Zieloną Górę w dokumencie z 28 lutego 1312 roku, odnoszącym się do spuścizny po Henryku III. Miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim w 1320 roku. W 1323 roku książę głogowsko-żagański Henryk IV Wierny nadał Zielonej Górze pełne prawa miejskie, co skutkowało zezwoleniem na osiedlanie się Niemców oraz zwolnieniem osadników z ceł i czynszów, w związku z czym od XIII wieku powoli zaczął się proces depolonizacji. W 1335 roku miasto utraciło związek z Koroną. Na mocy układu zawartego przez Kazimierza Wielkiego z Janem Luksemburskim Śląsk został odstąpiony Czechom, Zielona Góra wraz z całym Dolnym Śląskiem przeszła pod formalne zwierzchnictwo czeskie, jednakże Piastowie panowali tu do ostatnich dziesięcioleci XV wieku. Następnie po epizodzie węgierskim, Zielona Góra wraz z księstwem głogowskim była zarządzana przez przyszłych królów Polski Jana Olbrachta i Zygmunta Starego, po czym w 1508 roku znalazła się bezpośrednio pod panowaniem Czech. Miasto przez niemal całą swoją historię związane było z Dolnym Śląskiem, a konkretniej księstwem głogowskim. Zielona Góra nigdy nie wchodziła w skład historycznej ziemi lubuskiej.

Gród posiadał fortyfikacje i zamek (najprawdopodobniej jednak drewniany, stąd nie pozostał po nim żaden ślad, (wskazówką jest m.in. stara nazwa ulicy Zamkowej nieopodal centrum miasta) przedstawiał on jednak nikłą wartość strategiczną i najprawdopodobniej z rozkazu wizytującego te ziemie Jana Luksemburskiego został zburzony. Pierwszą znaną mapą, na której pojawiła się nazwa Grunberg jest mapa Śląska autorstwa Martina Helwiga z 1561 roku. W XVI i XVII wieku Zielona Góra była silnym ośrodkiem ruchu kalwińskiego. 15 grudnia 1740 roku miasto zostało zajęte przez wojska Fryderyka II, wskutek czego Zielona Góra wraz ze Śląskiem została przyporządkowana władzy pruskiej. W latach 1815–1945 miasto wchodziło w skład rejencji legnickiej wchodzącej w skład pruskiej prowincji Śląsk ze stolicą we Wrocławiu. W 1871 roku w Zielonej Górze otwarto linię kolejową, dzięki czemu miasto uzyskało połączenie ze znaczniejszymi ośrodkami państwa pruskiego. W 1898 roku zostało utworzone Towarzystwo Polskich Rzemieślników, a jego założyciel Kazimierz Lisowski został zamordowany przez gestapo w 1935 roku. W 1939 roku miasto liczyło 26 076 mieszkańców, w tym ok. 350 osób narodowości polskiej.  W czasie II wojny światowej w mieście rozlokowanych było kilkanaście obozów pracy wykorzystujących robotników przymusowych oraz filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen.

14 lutego 1945 roku Zielona Góra bez walki została zajęta przez armię radziecką (do nacierającej armii sowieckiej wyszedł ówczesny proboszcz, ks. Georg Gottwald i poinformował, że w mieście przebywa już tylko ludność cywilna). Dzięki temu miasto nie zostało zniszczone. 6 czerwca 1945 roku Zielona Góra przeszła pod administrację polską stając się początkowo częścią województwa poznańskiego. Dotychczasowych mieszkańców miasta wysiedlono do Niemiec – Zielona Góra zasiedlana była jeszcze do końca lat 70-tych XX wieku, głównie przez ekspatriantów z Kresów Wschodnich oraz przybyszów z pobliskiej Wielkopolski. 6 lipca 1950 roku Zielona Góra została stolicą nowego województwa. Od tego momentu zaczyna się okres szybkiej kariery miasta, które wyrasta na ważny ośrodek kulturalny, turystyczny, uniwersytecki i przemysłowy. Zielona Góra jest miastem zabytkowym, z racji niewielkich zniszczeń wojennych pozostała tutaj cała przedwojenna zabudowa miejska. Szczególne walory estetyczne posiada Stare Miasto oraz przedwojenne wille wzdłuż alei Niepodległości, reprezentacyjnego traktu miejskiego. Najważniejsze zabytki miasta to:

– Konkatedra pw. św. Jadwigi Śląskiej ufundowana w II poł. XIII wieku przez księcia Konrada I głogowskiego. Świątynia wznoszona od  roku 1272, została ukończona w 1294 roku przez Henryka Głogowczyka, syna Konrada – sam fundator został pochowany w obrębie świątyni. Po pożarze, który strawił kościół w 1419 roku, powstała ceglana konstrukcja widocznej do dziś halowej bryły kościoła. Książęta głogowsko-żagańscy patronowali kościołowi aż do roku 1427, kiedy książę Henryk IX przekazał farę konwentowi augustiańskiemu. Kiedy ostatni z augustiańskich proboszczów Zielonej Góry, Paweł Lenberg, przeszedł na luteranizm, kościół przejęli w roku 1544 protestanci. Trzy lata po zawarciu pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią, w 1651 roku, ostatni pastor ewangelicki opuścił Zieloną Górę i kościół przeszedł w posiadanie katolików. Kościół palił się jeszcze kilkakrotnie, m.in. w wielkim pożarze miasta w 1582 roku (spłonął wówczas także kościół św. Jana) runęło sklepienie, a także w 1627 i 1651. Po tym ostatnim, bardzo dotkliwym, kościół odbudowywano ćwierć wieku. W tym czasie m.in. mniejsze, półkoliste okna kościoła zastąpiły dotychczasowe gotyckie, podwyższono mury, a dotychczasowy wspólny dach dwuspadowy nakrywający całą świątynię zastąpiono łączonym, oddzielnym dla nawy głównej i dla naw bocznych. W 1776 roku zawaliła się pękająca od dawna wieża kościoła, razem z nią runęły fragmenty ścian prezbiterium oraz nawy północnej, a także przęsła sklepień. Po tej katastrofie odbudowa trwała do 1780 roku, dach budowli zyskał widoczny dziś kształt – niski i rozczłonkowany – zakłócający proporcje budowli. Klasycystyczna, czterokondygnacyjna, zwieńczona tarasem i kopułą wieża z 1832 roku dopełnia współczesnego obrazu kościoła. W 1992 roku papież Jan Paweł II, w ramach reorganizacji administracji Kościoła w Polsce, powołał do istnienia diecezję zielonogórsko-gorzowską przenosząc jej stolicę z Gorzowa Wielkopolskiego do Zielonej Góry, a dotychczasowy kościół parafialny św. Jadwigi z dniem 7 czerwca 1992 roku podniósł do godności konkatedry. W 2012 roku z okazji rozpoczęcia Roku Wiary i odpustu św. Jadwigi Śląskiej biskup Stefan Regmunt poświęcił drzwi spiżowe będące głównym wejściem do świątyni. W 2014 roku poświęcono odnowioną Kaplicę Ogrójcową, w której odsłonięto na ścianach zachowane fragmenty fresków przedstawiające sceny z Ogrójca. Kaplica ta w latach 1968–2008 była miejscem modlitwy miejscowej wspólnoty grecko-katolickiej. 16 października 2017 roku z okazji 750-lecia kanonizacji św. Jadwigi Śląskiej biskup Tadeusz Lityński poświęcił pomnik św. Jadwigi postawiony przy konkatedrze. W wyposażeniu kościoła zachował się barokowy chór z malowanymi przedstawieniami świętych z XVII wieku i renesansowa kuta krata przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. Na zewnątrz i we wnętrzu zachowały się zabytkowe barokowe i renesansowe płyty nagrobne. Głównym ołtarzem jest tryptyk przedstawiający tajemnice różańca, konsekrowany w 1978 roku. Przy południowej stronie konkatedry stoi figura św. Jana Nepomucena będąca najstarszym pomnikiem w mieście. Kościół poświęcony św. Jadwidze jest najstarszym zachowanym zabytkiem Zielonej Góry. Świątynia znajduje się przy placu ks. bpa Wilhelma Pluty.

– Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej został zbudowany w latach 1746–48 na planie krzyża jako zbór ewangelicki. Po zakończeniu wojny śląskiej pruskie władze przywróciły wolność religijną protestantom i wydały zezwolenie na budowę świątyni. W związku z tym zawiązano komitet budowy, na czele którego stanęli burmistrz Christoph Fredrich Benjamin Kaufmann oraz Friedrich Martin Frisch, który został pierwszym pastorem. W sierpniu 1745 roku przystąpiono do przygotowywania terenu pod budowę. We wrześniu wytyczono obiekt i położono kamień węgielny, do 20 października 1747 roku wznoszono mury, do których budowy użyto cegieł i kamieni z rozbieranych fortyfikacji miejskich. Uroczyste poświęcenie świątyni miało miejsce 15 grudnia 1748 roku. Kościół pierwotnie nie miał wieży, lecz była ona już w momencie budowy przewidziana do późniejszej realizacji. Nastąpiło to w 1828 roku. W 1929 roku na wieży zamontowano wykonany w Berlinie zegar. Po II wojnie światowej zbór przejęli katolicy. Kościół został wzniesiony w stylu barokowym jako budowla ryglowa przez budowniczego nazwiskiem Lipoldt i cieślę Fischera. Wnętrze jest nakryte stropem belkowym, obiegają je empory o trzech kondygnacjach, które opierają się na słupach z kostkowymi kapitelami. Na elewacji widoczna konstrukcja szachulcowa, jedynie od frontu tj. od strony wieży znajduje się elewacja murowana o trzech kondygnacjach. Wieża powyżej mansardowego dachu jest boniowana, a części niższej czworoboczna, w wyższej posiada ścięte naroża, które wieńczy taras i ośmioboczna iglica. Wśród elementów wystroju i wyposażenia na uwagę zasługują: ołtarz główny z 1749 roku z fundacji cechu sukienników, utrzymany w stylu regencji, dzieło nieznanych mistrzów z Wrocławia; kamienna rokokowa chrzcielnica z 1755 roku; drewniane Cancelhum (przegroda pomiędzy prezbiterium i nawą) z 1747 roku; organy z 1906 roku; drewniany, barokowy prospekt organowy z 1752 roku; drewniana utrzymana w stylu regencji ambona z połowy XVIII wieku wsparta na słupie w kształcie pnia palmy; liczne barokowe i rokokowe epitafia. Kościół znajduje się przy ul. Adama Mickiewicza.

– Gotycki ratusz wybudowany XV wieku, co pokazuje odsłonięta spod tynku wnęka po fasadzie. Ciekawostką jest fakt, iż ratuszowa wieża licząca 54 metry w wyniku błędów konstrukcyjnych jest nieznacznie odchylona od pionu. Codziennie o 12 z wieży ratusza odgrywany jest hejnał miasta pt. „Hymn Ziemi Lubuskiej”. Ratusz znajduje się w centrum miasta, przy Starym Rynku.

– Wieża Łaziebna (Głodowa) z 1487 roku, została zbudowana na planie prostokąta, jest pozostałością po średniowiecznym systemie obwarowań miejskich. Ma 35 m wysokości i trzy kondygnacje. Budowla gotycka, przykryta barokowym hełmem. Jej nazwa wzięła się od położonej w pobliżu łaźni miejskiej. Bywa również nazywana – Głodową w wyniku zburzenia oryginalnej wieży Głodowej, która stała kilkadziesiąt metrów dalej. W czasach średniowiecznych wieża służyła jako więzienie. Wieża znajduje się przy Placu Pocztowym;

– Fragmenty murów obronnych z cegły i kamienia polnego, z XIV wieku, przy placu Powstańców Wielkopolskich;

– Dom winiarza na Winnym Wzgórzu z 1818 r, obecnie stanowi część zielonogórskiej palmiarni, ul. Ceglana 12a;

– Zielona Góra to stolica polskiego wina. We wrześniu podczas Winobrania wszyscy mieszkańcy i turyści mogą skosztować tego trunku z okolicznych winiarni. Poznając miasto warto się rozglądać. W różnych miejscach znajdują się Bachusiki, które nawiązują do historii winnego grodu. Legenda głosi, że Bachusiki to dzieci Bachusa, greckiego boga wina, któremu spodobał się zielonogórski deptak. Mówiąc o Bachusikach nie znajdziemy jednak informacji o ich matce. Oni sami rozbiegali się po całym mieście i ukryli się w różnych jego częściach. Jeden toczy beczkę, inny śpi, a jeszcze inny fotografuje przechodniów. Jest ich kilkadziesiąt, a z każdym rokiem ich przybywa.

– Dawna Resursa Kupiecka z 1829 r. i 1901 r., obecnie Wydział Prawa i Administracji UZ, Plac Słowiański 9.

– Budynki wytwórni win z 1870 r. – XX wieku: budynek administracyjny, budynek produkcyjny z piwnicami, ul. Moniuszki 16.

– Ruiny pałacu w Zatoniu z lat 1685–89 (osobny artykuł), przebudowany w stylu klasycystycznym w 1840 roku. W 1945 roku spalony, obecnie po rewitalizacji funkcjonuje jako trwała ruina usytuowana w części rozległego parku krajobrazowego. Zatonie znajduje się 10 km na południe od centrum miasta, przy drodze nr 283.

Zielona Góra jest stolicą woj. lubuskiego. Miasto jest położone około 110 km na południowy-zachód od Poznania.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2022 roku.