Pierwotny, skromny Dom Dobroczynności powstał w 1699 roku, na Osieku w miejscu gdzie wcześniej znajdował się szpital dla chorych na dżumę. Projektantem budowli był miejski budowniczy Bartłomiej Ranisch. Geneza jego powstania wiąże się z potrzebą chwili, jaką była konieczność zlikwidowania plagi włóczęgów i żebraków, która po wojnach szwedzkich dotknęła miasto. Rada Miasta zdecydowała się na wybudowanie przytułku dla „żebraków i wszelkich włóczykijów”, ale także dla sierot i dzieci z nieprawego łoża, które nie miały w owych czasach łatwego życia.

Dom funkcjonował dzięki środkom wyasygnowanym na tę rzecz przez Radę Miasta oraz hojnych gdańszczan. Trzy tablice, umieszczone na budynku głównym, pozwalają nam poznać nazwiska tych, dzięki którym przytułek mógł służyć najbiedniejszym, a byli to: Johann Bentzmann, Carl Eichmann, Carl Groddek (syn burmistrza Abrahama), Ludwik Jahnsenn, Samuel Wolf, Carl Ehler oraz Friedrich Reyger, który został dodatkowo uhonorowany tablicą, znajdującą się we wschodnim skrzydle. Był to piętrowy budynek, wybudowany na planie prostokąta, przykryty czterospadowym dachem. Od frontu ozdobiony został ryzalitem, zamkniętym trójkątnym szczytem, w którym do dzisiaj od strony poczty widnieją cyfry „6″ i „9″, przypominające rok powstania obiektu – 1699. Do budynku wchodziło się od strony podwórza, które pełniło funkcję niewielkiego ogródka. We wnętrzu znajdowały się sale dla kobiet i mężczyzn, jadalnia, kuchnia, izba szkolna, pomieszczenie dla chorych, pokoje dla przełożonych i nauczyciela oraz kaplica (na tablicach pamiątkowych zwana kościołem), wyposażona w kazalnicę, barokowy ołtarz, organy i zegar. Tuż przy wejściu stała skarbona, dostępna dla darczyńców przez okrągły rok. Domem Dobroczynności zarządzało trzech przełożonych zwanych prowizorami, którzy byli wybierani spośród rajców, a do pomocy mieli kwestarza pełniącego rolę księgowego oraz pisarza, który zajmował się też nauczaniem dzieci.

W 1749 roku powstało drugie, skromniejsze skrzydło Domu Dobroczynności, które początkowo było wykorzystywane jako szkoła, a później przeniesiono do niego niepełnoletnich podopiecznych. Obecny, piętrowy, ceglany budynek dzisiejszego Liceum Autonomicznego powstał w 1875 roku i od początku służył szkolnictwu. W nowoczesnym, jak na owe czasy budynku, uczyła się młodzież męska, początkowo zgodnie z sześcio-, a później ośmioletnim systemem kształcenia, który przewidywał zastąpienie łaciny językiem niemieckim i wprowadzenie dodatkowego języka obcego (angielskiego bądź francuskiego). Do neogotyckiej bryły szkoły w 1903 roku dobudowana została łaźnia, która w znaczny sposób podniosła rangę szkoły, a jednocześnie przyczyniła się do poprawy stanu sanitarnego mieszkańców dzielnicy – miesięcznie korzystało z niej około 5 tysięcy osób. Na początku XX wieku dobudowane zostało boczne skrzydło szkoły, które również przeznaczone było dla chłopców. Kompleks służył najbiedniejszym do 1906 roku.

W opuszczonym budynku w 1908 roku uruchomiona została pierwsza w Gdańsku, nowoczesna poradnia przeciwgruźlicza z własnym aparatem rentgenowskim, a w latach międzywojennych zajmowała go redakcja Danziger Volksstimme, organu prasowego gdańskich socjaldemokratów. Całość przetrwała wojnę. W 1993 roku na dobudowanym skrzydle umieszczono tablicę poświęconą Hansowi Wichmannowi, posłowi do gdańskiego Sejmu, zamordowanemu w 1937 roku przez hitlerowców. Dzisiaj w budynku mieści się Liceum Autonomiczne.

Były Dom Dobroczynności stoi przy ul. Sierocej 8, vis-à-vis Poczty Polskiej.

Zdjęcia wykonano w kwietniu 2009 roku.

  • Widok wzdłuż ul. Sierocej

  • Elewacja z tablicami

  • Elewacja od ul. Sierocej