Budowa klasztoru w Częstochowie rozpoczęła się w 1382 roku z fundacji księcia Władysława Opolczyka. Nazwa „Jasna Góra” została nadana klasztorowi przez węgierskich paulinów na pamiątkę macierzystego klasztoru św. Wawrzyńca na Jasnej Górze w Budzie. Wzięła się stąd, że klasztor znajduje się na jasnym, wapiennym wzgórzu położonym 293 m n.p.m.
Dwa lata później sprowadzono do klasztoru z Rusi obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus, według legendy namalowanego przez św. Łukasza Ewangelistę na desce stołu, na którym jadła Najświętsza Rodzina. Najnowsze badania wykazują, że obraz był pierwotnie ikoną bizantyjską, pochodzącą z VI-IX wieku. Rosnąca sława Cudownego Obrazu sprawiła, że w krótkim czasie klasztor stał się miejscem licznych pielgrzymek i skarbcem cennych wotów.
W Wielkanoc 1430 roku banda rabusiów z Czech, Moraw i Śląska dokonała napadu na klasztor. Po włamaniu się do kaplicy Matki Bożej zdjęli z ołtarza wizerunek, ograbili go z kosztowności i pocięli szablami twarz Madonny, a następnie rzucili obraz na ziemię, powodując pęknięcie deski na trzy części.
Z powodu rozkwitu ruchu pielgrzymkowego, w połowie XV wieku rozpoczęto budowę nowego kościoła. Ponowny napad rabunkowy w 1466 roku przez wojska króla czeskiego wymusił otoczenie sanktuarium wałami obronnymi, których budowa zaczęła się w 1621 roku.
18 listopada 1655 roku pod murami Jasnej Góry stanęła armia szwedzka pod dowództwem gen. Millera. Opat o. Augustyn Kordecki postanowił bronić klasztoru. Oblężenie trwało 40 dni i zakończyło się sukcesem obrońców, które miało olbrzymie znaczenie polityczne i religijne. Mury twierdzy musiały jeszcze wiele razy stawiać opór różnym najeźdźcom, kilkakrotnie jeszcze broniąc się przed Szwedami w latach : 1656, 1702, 1704 i 1705.
W 1768 roku konfederaci barscy pod dowództwem Kazimierza Puławskiego przez trzy lata bronił skutecznie Jasnej Góry odpierając ataki Rosjan. W czasach Księstwa Warszawskiego,w latach 1806-13 Jasna Góra po raz ostatni spełniła rolę twierdzy odpierając ataki wojsk austriackich. Wraz z upadkiem Napoleona car Aleksander I nakazał zburzyć mury forteczne, które odbudowano w zmienionej formie dopiero w 1843 roku z polecenia cara Mikołaja I.
W 1909 roku skradziono perłową sukienkę jasnogórskiego obrazu i dwie złote korony papieskie. Ponowna koronacja (dar papieża Piusa X) nastąpiła 22 maja 1910 roku. Pierwsza wojna światowa szczęśliwie ominęła Jasną Górę. W czasie II wojny światowej Niemcy stacjonowali w części klasztoru do 16 stycznia 1945 roku i tylko niespodziewany atak czołgów rosyjskich zmusił ich do wycofania tak szybko że nie zdążyli wywieźć do Niemiec cennych zbiorów. W dniu 4 czerwca 1979 roku Jasną Górę pierwszy raz w historii nawiedził papież Jan Paweł II, który później był tu jeszcze kilkakrotnie. W obręb murów klasztoru wchodzi się przez cztery bramy.
Zasadniczy i najstarszy człon zespołu stanowią budowle sakralne : kaplica Matki Bożej i bazylika z kaplicami i krużgankowym wieczernikiem. Do kompleksu sakralnego przylega siedemnastowieczny budynek, służący jako mieszkanie odwiedzających sanktuarium królów. Do kaplicy Matki Bożej od strony północnej przylega czworobok klasztoru, który przechodzi w XVII-wieczne skrzydło, zakończone arsenałem. Całość otaczają mury warowni, wokół których usytuowana jest droga krzyżowa.
Częstochowa jest położona 71 km na północ od Katowic, przy drodze nr 1 do Piotrkowa Trybunalskiego. Jasna Góra znajduje się w centrum miasta i praktycznie widać ją z każdej strony.
Zdjęcia wykonano we październiku 2007 roku.
Nowe zdjęcia dodane w czerwcu 2013 roku.
Nowe zdjęcia wykonano w lutym 2024 roku.