Od XIV wieku w okolicach Białowieży istniał stały dwór myśliwski książąt litewskich. Pierwsze wzmianki o osadzie odnoszą się do roku 1639, gdy istniał tu folwark i dwór królewski. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku, miejscowość do 1915 roku znalazła się pod zaborem rosyjskim. Okolice puszczy były podczas zaboru objęte powstaniami narodowymi. W 1897 roku Białowieża uzyskała połączenie kolejowe z Hajnówką. Od 17 sierpnia 1915 do końca 1918 roku teren Białowieży znajdował się pod okupacją II Rzeszy Niemieckiej. Po zakończeniu I wojny światowej, Białowieża od grudnia 1918 do lutego 1919 znajdowała się z woli Niemiec pod administracją litewską, która jednak była podporządkowana wojskom niemieckim. W dniu 27 lutego 1919 roku do Białowieży wkroczył polski oddział konny dowodzony przez majora Jerzego Dąbrowskiego, co spowodowało, że następnego dnia Białowieżę dobrowolnie opuścił 50-osobowy oddział niemiecki. 21 marca 1919 roku do Białowieży przybyły polskie władze cywilne. W okresie międzywojennym miejscowość powoli się rozwijała. 1 września 1939 roku Białowieżę zbombardowało Luftwaffe – bomby poważnie uszkodziły cerkiew, spadły także, nie czyniąc większych szkód, w pobliżu polowego szpitala wojskowego, umieszczonego krótko przed wojną w skrzydle pałacu. Po zajęciu Białowieży przez niemiecką 3 Dywizję Pancerną przekazano wieś Rosjanom, którzy okupowali ją w latach 1939–41. Po ataku Niemiec na Związek Radziecki Białowieżę okupowali Niemcy. W latach 1941–44 Białowieża i jej okolice były terenem wzmożonych działań partyzantki polskiej i radzieckiej. 25 lipca 1944 roku Puszcza Białowieska została podzielona pomiędzy Polskę a Republikę Białoruską.

Miejscowość zawdzięcza swoją popularność Puszczy Białowieskiej i Białowieskiemu Parkowi Narodowemu, który wraz z częścią Puszczy Białowieskiej na terytorium Białorusi, został wpisany w 1979 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stanowi ona bazę wypadową do Parku i atrakcji turystycznych znajdujących się w zagospodarowanej części Puszczy. We wsi znajdują się hotele, kilka zajazdów i pensjonatów, a mieszkańcy prowadzą kilkadziesiąt kwater agroturystycznych. Białowieski Park Narodowy reprezentuje najlepiej zachowany w Europie nizinny las naturalny. Dla zwiedzających jest dostępny 4-kilometrowy pieszy szlak wyłącznie z licencjonowanym przewodnikiem (w grupach maksymalnie do 12 osób). Natomiast Obręb Ochronny Hwoźna, który w 1996 roku włączono do Parku, jest dostępny zarówno do turystyki pieszej, jak i rowerowej. Znajduje się tam ponad 20 km szlaków pieszych oraz 14 km szlaków rowerowych. Po szlakach można poruszać się nieodpłatnie bez przewodnika. Szlaki są oznakowane i zaopatrzone w liczne wiaty, kładki, punkty widokowe oraz wieżę widokową. Zmodernizowane Muzeum Przyrodniczo-Leśne Białowieskiego Parku Narodowego dokumentuje cenny przyrodniczo i kulturowo obszar Podlasia – Puszczę Białowieską. Najważniejsze atrakcje Białowieży to:

– Rezerwat pokazowy żubrów – zwierzyniec utworzony w okresie międzywojennym w 1929 roku. Był pierwszym krokiem ku restytucji ginącego gatunku. Po I wojnie światowej wymarły dwie ostatnie wolne populacje żubra w Puszczy Białowieskiej (1919) i na Kaukazie (1927). Krach populacji gatunku przeżyły jedynie 54 zwierzęta, w tym 39 wywodzących się bezpośrednio z populacji białowieskiej, żyjących wówczas w ogrodach zoologicznych i prywatnych kolekcjach. Dzięki potomkom tych zwierząt było możliwe rozpoczęcie prac nad restytucją gatunku.W latach 1929-35 sprowadzono do Białowieży 10 żubrów. W 1937 oku przyszło na świat pierwsze cielę linii białowieskiej – Polka. W czasie II wojny światowej zwierzęta ocalały i na koniec 1944 roku w białowieskim rezerwacie przebywało 17 żubrów, z czego 4 linii białowieskiej i 13 białowiesko-kaukaskiej. W 1945 roku rozpoczęto budowę nowego rezerwatu żubrów.Od 1955 roku zagroda dla żubrów spełnia rolę obiektu turystycznego. W rezerwacie w warunkach zbliżonych do naturalnych eksponowane są żubry, koniki polskie, łosie, jelenie, sarny, dziki, ryś i wilki oraz żubronie (krzyżówka żubra z bydłem domowym). Rezerwat jest usytuowany przy drodze łączącej Hajnówkę z Białowieżą, 3 km na wschód od centrum tej ostatniej.

– Prawosławna cerkiew św. Mikołaja w Białowieży została wzniesiona w latach 1894-97, z fundacji cara Aleksandra III. Murowaną świątynię postawiono w miejscu drewnianej cerkwi pochodzącej z I połowy XIX wieku, którą po rozbiórce przeniesiono do wsi Trześcianka, gdzie funkcjonuje do dziś jako kaplica cmentarna. Budowla została wzniesiona z czerwonej cegły na kamiennych fundamentach. Bryłę świątyni zwieńczyły dwie kopuły, z których jedna była przeznaczona na dzwonnicę. Wewnątrz umieszczono ikonostas z chińskiej porcelany, sprowadzony z Petersburga. Ostateczne prace wykończeniowe zamknięto w 1897 roku, tuż przed wizytą w Białowieży następcy Aleksandra III, cara Mikołaja II. W sierpniu 1915 roku prawosławną ludność Białowieży zmuszono do przesiedlenia w głąb Rosji (bieżeństwo). Równocześnie wywieziono większość wyposażenia cerkiewnego. W okresie międzywojennym wyremontowano świątynię i zakupiono nieduży dzwon. Już pierwszego dnia II wojny światowej, świątynia została znacznie zniszczona przez bombardowanie. Z dwóch pocisków, które trafiły w świątynię, jeden eksplodował wewnątrz. Prace remontowe podjęto w czerwcu 1943 roku – odnowiono malowidła ścienne, ikony, naprawiono ikonostas i wrota carskie. Nowe wyświęcenie świątyni miało miejsce 17 października 1943. W czasie okupacji u wejścia na plac cerkiewny było miejsce straceń (obecnie upamiętnia je głaz z tablicą pamiątkową). W latach 80-tych odnowione zostało wnętrze świątyni. Kolejne wielkie prace remontowe, podczas których m.in. wymieniono pokrycie dachowe, odmalowano cerkiew, odrestaurowano freski, miały miejsce w latach 90-tych. W 2017 roku przeprowadzono generalny remont świątyni – m.in. otynkowano i odmalowano wnętrze, rozebrano stare i zbudowano nowe piece kaflowe, zainstalowano ogrzewanie podłogowe, wymieniono instalację elektryczną, poddano renowacji stolarkę okienną i drzwi wejściowe, założono instalację alarmową. Po zakończeniu remontu, cerkiew została 14 lipca 2019 roku poświęcona przez biskupa hajnowskiego – Pawła. Cerkiew znajduje się u zbiegu ul. Sportowej i Stoczek.

– Pałac Gubernatora i relikty pałacu carskiego (osobny artykuł).

– Dworzec kolejowy – Białowieża Pałac. Przystanek zbudowano w ciągu 4 miesięcy 1897 roku na potrzeby rezydencji carów Rosji. Car wraz z rodziną przyjeżdżał pociągiem na polowania, do którego przygotowywano się na wiele tygodni, a nawet miesięcy wcześniej. Przed jego przyjazdem całą stację dekorowano, witała go cała świta. W okresie międzywojennym stacja była wykorzystywana przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego i jego gości, których zapraszał na polowania. Po zniszczeniu drewnianych pawilonów z końca XIX wieku w czasie II wojny światowej, w ich miejscu powstał w latach 70. XX wieku budynek stacji w stylu późnego modernizmu, który na skutek porzucenia uległ zniszczeniu po 1994 roku. W latach 2014-15 przeprowadzono budowę nowego drewnianego pawilonu nawiązującego formą do dworca kolejowego z końca XIX-wieku. Ze względu na ograniczenia terenowe zrekonstruowany obiekt nie jest wierną kopią dawnego (nastąpiło jego skrócenie i odwrócenie; oryginalny dworzec zwrócony był w stronę parku i pałacu). Teren stacji pozbawiony jest torów. Białowieża Pałac jest  położona w centrum Białowieży (koło Parku pałacowego).

– Dworzec kolejowy Białowieża Towarowa został wybudowany 1903 roku. Budynek dworca to obiekt jednokondygnacyjny, drewniany, o konstrukcji zrębowej. Wzniesiono go na rzucie wydłużonego prostokąta, z centralnymi ryzalitami akcentującymi szerszy hol, z poczekalnią od strony peronu, kasą i pomieszczeniami służbowymi od tyłu.  Na terenie stacji znajdują się też dwa żurawie wodne, używane przed laty do obsługi parowozów. Białowieża Towarowa pełniła rolę służebną i pomocniczą w stosunku do Pałacowej. Tutaj trafiały wszystkie składy pociągów tak towarowych, jak i osobowych. W latach 90-tych XX wieku, mimo licznych protestów mieszkańców ruch na linii kolejowej zawieszono. Powodem była nierentowność przewozów. Od tej pory opuszczony i nieremontowany przez wiele lat budynek, będący własnością Polskich Kolei Państwowych, ulegał postępującemu zniszczeniu.  W listopadzie 2003 roku zabytkowe budynki i budowle przekazane zostały nowym właścicielom: państwu Hannie i Michałowi Olszewskim, Michałowi Drynkowskiemu i Katarzynie Frąckowiak, którzy przystąpili do kompleksowych prac remontowo-zabezpieczających. Obecni właściciele Białowieży Towarowej zostali w 2004 roku laureatami konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków w Warszawie Zabytek Zadbany. Obecnie dworzec Białowieża Towarowa mieści Restaurację Carską. W zabytkowej wieży ciśnień powstały Apartamenty Carskie, które to można wynająć na nocleg. Dworzec znajduje się około 2,5 km na południowy-wschód od centrum Białowieży.

Białowieża jest położona 19 km na wschód od Hajnówki.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2020 roku.