Ulica Floriańska w Krakowie biegnie od północno-wschodniego narożnika Rynku Głównego do Bramy Floriańskiej i ma 335 m długości. Nazwa pochodzi od Bramy Floriańskiej, która zamyka od północy perspektywę ulicy. Ulica stanowi część Drogi Królewskiej i jest pierwszym elementem dawnego traktu na północ. Ulica została wytyczona już na planie lokacyjnym w 1257 roku i jej nazwa nie zmieniła się przez ponad 700 lat, zmieniały się natomiast domy przy niej stojące. Początkowo były gotyckie, później przebudowano je w stylu innych epok: renesansu, baroku itd. Ponad 20 kamienic przy ul. Floriańskiej wyróżnia się bogactwem architektury i wystroju wnętrz. Podczas prac remontowych robotnicy budowlani, odnawiając wnętrza kamienic, natrafiają na zamurowane portale, polichromowane stropy, zasypane gruzem gotyckie piwnice. Zabiegi konserwatorskie przywracają dawny wygląd starym kamienicom. W 1330 roku było już przy ul. Floriańskiej co najmniej 10 murowanych domów, zaś pod koniec XV wieku większość jej zabudowy była już murowana. Początkowo zabudowa ulicy miała charakter w przeważającej części mieszkalny. Tutejsze domy należały zazwyczaj do zamożnych warstw mieszczaństwa, a także szlachty. Od końca XVIII wieku powstawały przy ul. Floriańskiej liczne domy zajezdne i hotele, restauracje i muzea, stopniowo wypierające tradycyjną funkcję mieszkalną. W 1882 roku uruchomiono na ul. Floriańskiej linię tramwaju konnego przekształconą następnie (w 1901 roku) w linię elektryczną (istniejącą do 27 czerwca 1952roku). Ciekawsze kamienice to:

– Kamienica nr 1 – Kamienica Pod Murzynami – niegdyś zwana także „Pod Etiopy”. gdyż taką właśnie nazwę nosiła mieszcząca się tu na początku XVI wieku apteka Grygiera i Jacentego Kwapińskich. Pierwsze, narożne piętro wspiera płaskorzeźba przedstawiająca dwóch Murzynów. W połowie XVII wieku Grygier Kwapiński przebudował kamienicę z drewnianej na murowaną, a pod koniec XVII wieku jego syn Jacenty Kwapiński dodał drugie piętro  Po pożarze w 1821 roku kamienica została odbudowana i wtedy dodano trzecie piętro połączone z całością.

– Kamienica nr 2 – Kamienica Margrabska – w XVI wieku została kupiona przez margrabiego Zygmunta Myszkowskiego. W XVIII stuleciu była siedzibą Franciszka Wielopolskiego, pierwszego prezydenta miasta Krakowa. Wielopolski wynajmował ją również na zajazd „Pod Opatrznością”; w 1792 roku nocował w nim Tadeusz Kościuszka. W XIX wieku mieścił się w niej hotel „Drezdeński”, w którym na kilka dni zatrzymał się Stanisław Moniuszko. Rokokowa fasada pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku.  

– Kamienica nr 3 – Kamienica Korlansowska – wzniesiona około 1300 roku jako murowany, jednotraktowy dom. Z tego okresu zachowała się dekoracja ceglanej ściany granicznej na parterze w postaci trójarkadowych wnęk. W XV wieku dobudowano tylny trakt, węższy od frontowego. W XV lub XVI wieku wzniesiono oficynę tylną. Do drugiej ćwierci XVI do XVIII wieku często zmieniała właścicieli. W 1821 roku została częściowo strawiona przez pożar. Odbudowano ją w stylu klasycystycznym. W 1912 roku kamienicę przebudowano, wznosząc jednocześnie nową oficynę. W latach 1967–76 przeprowadzono remont generalny, podczas którego zaadaptowano piwnice na winiarnię. 

– Kamienica nr 4 – Kamienica Pernusowska – została wzniesiona na początku XIV wieku. W I połowie XVI wieku należała do rodziny Pernusów. W latach 1590–93 była własnością Andrzeja Reja. Pod koniec XVII wieku popadła w ruinę. Na początku XVIII wieku została wyremontowana przez rodzinę Toroszowiców. Pomiędzy 1728 a 1776 rokiem została przebudowana w stylu klasycystycznym, otrzymując nową fasadę z attyką. W latach 1908–12 kamienica została przebudowana oraz nadbudowana o trzecie piętro. 

– Kamienica nr 5 – Kamienica Wanzamowska – wzniesiona w II połowie XIV wieku. W XV wieku została gruntownie przebudowana, ustalił się wówczas układ wnętrz z sienią na całą szerokość budynku. Od drugiej ćwierci XVI wieku do lat 50-tych XVII wieku była własnością rodziny Wanzamów, którzy przebudowali ją w stylu renesansowym. W latach 1797–1834 należała do F. Niedzielskiego, na którego zlecenie została przebudowana w stylu klasycystycznym. Od połowy XIX wieku do 1930 roku była własnością rodziny Launerów. Między 1865 i 1889 nadbudowano trzecie piętro. Mimo że kamienica była wielokrotnie przebudowywana przy wejściu zachował się późnogotycki, kamienny portal.

– Kamienica nr 6 – Kamienica Pod Okiem Opatrzności – pierwsza kamienica w tym miejscu została wzniesiona na przełomie XIV i XV wieku. W pierwszej ćwierci XVII wieku uległa zawaleniu. Przed 1728 rokiem na jej miejscu założono ogród. Nowa kamienica została wzniesiona w 1836 roku przez Jana i Elżbietę Sataleckich. Otrzymała ona klasycystyczną fasadę z godłem przedstawiającym oko opatrzności, od którego wzięła swoją nazwę. W tym samym czasie wzniesiono też jednopiętrową oficynę tylną.

– Kamienica nr 7 – Kamienica Pod Matką Boską – wzniesiona w II połowie XIV wieku. W XV wieku nadbudowano ją i przebudowano, wzniesiono też oficyny: tylną i boczną, z gankiem na kamiennych wspornikach. Na początku XVI wieku budynek został przebudowany w stylu renesansowym. W 1611 roku został wyremontowany przez krakowskiego pisarza prowentowego M. Rurychta. Stworzono wówczas w fasadzie kamienną niszę, w której umieszczono manierystyczną figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Na przełomie XVIII i XIX wieku budynek został przebudowany w stylu klasycystycznym. Kamienica  ma wczesnorenesansowe godło, sień i wiele obramień renesansowych, podobnych do wawelskich.

– Kamienica nr 8 – Kamienica Dawidowska – pierwsza kamienica w tym miejscu została wzniesiona prawdopodobnie w XV wieku. W II połowie XVI wieku należała do Dawida Rottermella, który nadbudował ją o drugie piętro. 3 lipca 1745 roku kamienica zawaliła się z powodu bardzo złego stanu technicznego. Nowa kamienica została wzniesiona w ciągu kilku lat jako dwupiętrowa z attyką. Na przełomie XVIII i XIX wieku należała do Antoniego Jelonka, na którego zlecenie została odremontowana i przebudowana, otrzymała także nowy kamienny portal. Później była wielokrotnie przebudowywana, a swój obecny wygląd uzyskała w 1908 roku.

– Kamienica nr 9 – Kamienica Nagotowska – wzniesiona w II połowie XIV wieku. W II połowie XV wieku została rozbudowana, wzniesiono też oficynę. W połowie XVI wieku została przebudowana w stylu renesansowym. Od pierwszej ćwierci XVII wieku do 1708 roku budynek należał do rodziny Nagothów. W 1841 roku został przebudowany w stylu późnoklasycystycznym. W latach 1849–97 należał do rodziny Nitschów, którzy przebudowali fasadę i dach, a w 1890 nadbudowali trzecie piętro.  W 1937 roku zaadaptowano parter i pierwsze piętro na dom handlowy Krischer. Do dziś zachowało się jej wnętrze, pełne renesansowych, malowanych stropów, polichromii i portali.

– Kamienica nr 10 – Kamienica Barszczowska – wzniesiona w XIV wieku. Od 1636 roku należała do Wawrzyńca Barszcza i stąd jej nazwa. Na wysokości I piętra elewacji znajduje się figurka św. Józefa  z Dzieciątkiem.

– Kamienica nr 11 – Kamienica Pod Aniołkiem – w XVI wieku kamienica była własnością rodziny kupieckiej Pernusów, którzy przebudowali ją w stylu renesansowym. Prawdopodobnie z tego okresu pochodzi znajdująca się między oknami na pierwszym piętrze płaskorzeźba aniołka z tarczą herbową, od którego kamienica wzięła swą obecną nazwę. Renesansowy jest również drewniany strop ozdobiony rozetami wykonanymi z masy papierowej. Kamienica wielokrotnie zmieniała właścicieli. W 1607 roku kupił ją Gabriel Janicius, który posiadał tytuł doktora medycyny Jego Królewskiej Mości.  W 1812 roku ówcześni właściciele wystarali się o pozwolenie na podział parteru i północnej części sieni powstał sklep. Po II wojnie światowej mieścił się tu Dom Filatelisty. Obecnie w kamienicy na wszystkich trzech poziomach mieści się restauracja.

– Kamienica nr 12 Kamienica Cyrusowska – wzniesiona w pierwszej połowie XIV wieku jako ceglano-kamienna. Na przełomie XIV i XV wieku została rozbudowana i nadbudowana o pierwsze piętro. W połowie XVI wieku była własnością wójta J. Kiersteina, później wdowy po nim, a od 1584 do początku XVIII wieku kupieckiego rodziny Cyrusów. Na przełomie XVI i XVII wieku została przebudowana w stylu renesansowym, wzniesiono też oficynę tylną, połączoną z budynkiem frontowym gankiem na kamiennych wspornikach. W pierwszej ćwierci XVIII wieku popadła w ruinę. Około 1740 roku została wyremontowana. W 1780 roku przeszła gruntowną przebudowę w stylu późnobarokowym, podczas której nadbudowano drugie piętro oraz zlikwidowano ganek, łącząc oficynę bezpośrednio z budynkiem frontowym. W 1850 roku kolejna przebudowa w stylu klasycystycznym. W latach 90. XIX wieku przebudowano wnętrza, nadając im obecny układ. W latach 90-tych XX wieku dokonano adaptacji całego parteru budynku frontowego na cele handlowe, a piwnic i parteru oficyny na kawiarnię.

– Kamienica nr 13 – Kamienica Amendzińska – Od I połowy XVI w. własność wojewody krakowskiego Piotra Kmity, na zamówienie którego przebudowana w stylu pałacowym. W 1553 roku pałac w spadku przejęła A. Kmitówna, a następnie jej syn. Stąd pierwotna nazwa budynku – Pałac Kmitów. Kamienica należała w latach 1612-37 do rajcy olkuskiego (dzierżawcy olkuskich kopalń srebra) – S. Amendy, stąd jej kolejna nazwa Kamienica Amendzińska. Później kamienica kilkakrotnie zmieniała właścicieli. Kamienica ma attykę neoklasyczną, ale stropy wewnątrz są renesansowe. Wewnątrz również znajduje się kolumna renesansowa z roku 1508 oraz XVI-wieczny gotycko-renesansowy kominek.

– Kamienica nr 14 – Hotel Pod Różą – budynek został wzniesiony około 1300 na planie litery L. U schyłku średniowiecza przeszedł przebudowę, przybierając kształt okazałej kamienicy o charakterze pałacowym. W połowie XVI wieku został przebudowany w stylu renesansowym. W latach 1723–31 budynek należał do marszałka wielkiego koronnego Józefa Wandalina Mniszcha. W 1750 roku kamienica uległa częściowemu zniszczeniu. W II połowie XVIII wieku została wyremontowana przez A. Burczyńskiego, nadbudowano wówczas trzecie piętro, wzniesiono jednopiętrową oficynę tylną i drewniane zabudowania gospodarcze. W latach 1799–1823 należała do J. Szydłowskiego, który zaadaptował ją na oberżę, zwaną Domem Zajezdnym Szydłowskiego. W 1807 roku oberżę przekształcono w Hotel de Russie. Na początku XIX wieku budynek został przebudowany w stylu neoklasycystycznym. W latach 20-tych XIX wieku przeszedł kolejną przebudowę. W 1864 roku zmieniono nazwę obiektu na Hotel Pod Różą. W latach 1883–1920 należał do F. Starzewskiej. W czasie II wojny światowej został zajęty przez niemieckich urzędników. W 1950 został nacjonalizowany i zaadaptowany na siedzibę Dyrekcji Hoteli Miejskich, a następnie Krakowskiego Przedsiębiorstwa Turystycznego „Wawel-Tourist”. W latach 1970–79 został odremontowany, m.in. założono szklane galerie na elewacjach od strony podwórza, wymieniono wyposażenie i zaadaptowano piwnice. W 1998 roku przykryto podwórze szklanym dachem. Wejście do hotelu zdobi wykonany z piaskowca portal kolumnowy z ok. 1550 roku z łacińską sentencją „STET DOMUS HAEC, DONES FLUCTUS FORMICA MARINOS EBIBET ET TOTUM TESTUDO PERAMBULET ORBEM”, która po polsku brzmi: „Niech dom ten przetrwa w tak odległe lata, dopóki mrówka morza nie wypije, a żółw całego nie obieży świata”.

– Kamienica nr 15 – Kamienica Pod Wiewiórką – wzniesiona w połowie XIV wieku. W II połowie XV wieku została przebudowana i rozbudowana. Od pierwszej do trzeciej ćwierci XVI wieku była własnością Betmanów i Bonerów. W tym czasie została przebudowana na renesansowy pałac miejski – nadbudowano drugie piętro, wzniesiono oficynę tylną, a w miejscu traktu środkowego urządzono niewielki dziedziniec z krużgankiem z dwuprzęsłową loggią. W 1674 roku została zakupiona przez Akademię Krakowską i zaadaptowana na Drukarnię Akademicką. W 1786 roku budynek nabył Rafał Józef Czerwiakowski i przebudował na kamienicę czynszową. W tym czasie, po wzniesieniu oficyny bocznej, ukształtowała się ostateczna forma budynku jako trójskrzydłowego gmachu z niewielkim podwórkiem otoczonym gankami. W 1856 roku przebudowano fasadę i wnętrza. W latach 1903–04 przebudowano parter, m.in. przeniesiono barokowy portal bramny na elewację od strony ulicy św. Tomasza. W 1935 roku dokonano renowacji parteru fasady. Nad wejściem od strony ulicy Floriańskiej umieszczono wówczas godło przedstawiające wiewiórkę.

– Kamienica nr 17 – Kamienica Molendowska – wzniesiona w połowie XIV wieku z odmiennym od typowego układem wnętrz. W II połowie XV wieku została nadbudowana o drugie piętro i rozbudowana. W I połowie XVI wieku została przebudowana. W II połowie XVI wieku była własnością rodziny Trecjuszów. Na początku XVII wieku wzniesiono oficynę tylną. W 1661 kamienica została wyremontowana przez pasamonika J. Molendę. W czwartej ćwierci XVIII wieku została przebudowana w stylu klasycystycznym. W 1897 roku przebudowano fasadę i wnętrza dla Anastazego Froncza. W przeciągu XIX wieku zaadaptowano wszystkie lokale na parterze na sklepy. W latach 1930–32 przebudowano parter fasady, m.in. odtworzono w narożniku średniowieczny łańcuch do zamykania ulic.

– Kamienica nr 18 – Kamienica Westfalewiczów – w średniowieczu i czasach nowożytnych w miejscu obecnej kamienicy znajdowały się dwa domy mieszczańskie o gotyckim rodowodzie. Dom północny, zwany początkowo Ikusz, a później Kamienicą Gostkowską lub Domem Menertowskim, został wzniesiony w XV wieku. W XVI wieku został rozbudowany, wzniesiono też murowaną oficynę tylną. W XVI i XVII wieku należał do rodzin mieszczańskich, m.in. Gostkowskich, Menertów i Jurkowskich. W 1633 roku został przebudowany. Przed połową XVIII wieku nadbudowano drugie piętro i zmodernizowano wnętrza. Dom południowy, zwany Kamienicą Rajzykowską, również powstał w XV wieku. W XVI wieku był własnością P. Krzywokolskiego, następnie Sz. Luzińskiego, a na początku XVII wieku M. Rajzika, który wzniósł murowane piętra oraz oficynę tylną. W 1655 roku budynek został przejęty za długi przez Arcybractwo Miłosierdzia. W czwartej ćwierci XVII wieku i I połowie XVIII wieku był własnością Potockich. Kamienice zostały scalone w jeden budynek w latach 1833–36 według projektu Tomasza Majewskiego dla S. Westfalewicza. W 1833 przebudowano oficyny, a w kolejnych latach scalono fizycznie budynki frontowe, nadbudowując jednocześnie trzecie piętro. Kamienica otrzymała klasycystyczną, bogato zdobioną fasadę. W okresie międzywojennym kamienica należała do S. Burtana. Po II wojnie światowej w piwnicach budynku mieściła się wytwórnia wód gazowanych. Do 2016 roku miała tu siedzibę galeria sztuki współczesnej.

– Kamienica nr 21 – Kamienica Pinkarusowska – wzniesiona w XIV wieku. Pod koniec XVI wieku należała do Sobiesierskich, na początku XVII wieku do Więckowiców, a w II połowie XVII wieku do Wilkońskich i Leszczyńskich. Na początku XVIII wieku była własnością Pikarusów, a następnie Michalczewskich. W 1772 roku była już dwupiętrowa oraz posiadała trzypiętrową oficynę tylną, na której parterze znajdował się sklep. W II połowie XIX wieku została przebudowana i nadbudowana o trzecie piętro.

– Kamienica nr 22 Kamienica Pod Barankiem – wzniesiona w XV wieku jako murowano-drewniana.  U schyłku XVII wieku kamienica została wyremontowana, wzniesiono także drewnianą oficynę tylną. W połowie XVII wieku kamienica została przebudowana, stając się w całości murowaną. W tym samym czasie zburzono butwiejącą drewnianą oficynę. W 1880 kamienica została gruntownie przebudowana według projektu Karola Żychonia, nadbudowano także drugie piętro oraz połączono budynek frontowy z oficynami krytym gankiem przejściowym. W 1908 roku na zlecenie Gustawa Häuslera przebudowano parter fasady, wstawiając nowy portal.

– Kamienica nr 24 – Kamienica Podedzwony – wzniesiona w XIV wieku jako jednopiętrowy budynek o kamienno–drewnianej konstrukcji. W 1510 roku była własnością odlewnika Marcina Kannegisera, na którego zlecenie wykonano renesansowe godło, przedstawiające trzy dzwony. W późniejszych wiekach dom zamieszkiwali: konwisarze, ślusarze i kotlarze. Przez pewien czas mieścił on także szynk. Na początku XIX wieku kamienicę zakupił na licytacji Józef Weiss, na którego zlecenie została ona w 1830 roku gruntownie przebudowana. Godło zostało wówczas odrestaurowane i opatrzone datą oraz inicjałami nowego właściciela, obok dzwonów wyrzeźbiono ramę złożoną z kiści winogron i kotwic. W II połowie XIX wieku niewielkich zmian w wyglądzie kamienicy dokonał kupiec o nazwisku Krzyżanowski. Na jego zlecenie dodano do godła kolejne ornamenty roślinne oraz zmieniono widniejący pod dzwonami inicjał imienny z „J” na „K” – pierwszą literę jego nazwiska.

– Kamienica nr 25 – Kamienica Pod Świętą Teklą –  wzniesiona na przełomie XIV i XV wieku. W połowie XVI wieku była własnością Zutterów. Na początku XVII wieku nadbudowano pierwsze piętro. W 1777 roku była już dwupiętrowa, posiadała dwupiętrową oficynę i murowaną kuchnię. Na przełomie XVIII i XIX wieku na elewacji umieszczono niezachowany do dziś wizerunek św. Tekli, od którego kamienica wzięła swoją nazwę. Na początku XIX wieku należała do Józefa Wirzyńskiego, w połowie XIX wieku do Adama Duktowskiego, a następnie do rodziny Mszyków. W 1876 roku została przebudowana. Od 1991 roku jest siedzibą Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

– Kamienica nr 26 – posiada (między dwiema potężnymi  szkarpami  portal z unikatowym w Krakowie trójkątnym przyczółkiem w górnej części.

– Kamienica nr 34 – w tej kamienicy urodził się Wojciech Slatter – profesor Krakowskiej Szkoły Malarskiej, nauczyciel Jana Matejki, przyjaciel Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Znajduje się w niej Galeria Sztuki Współczesnej.

– Kamienica nr 37 – w tej kamienicy Henryk Frist założył pod koniec XIX wieku Salon Malarzy Polskich. Sprzedawano tu obrazy, a także ich reprodukcje ścienne i na kartkach pocztowych. Salon później przejęli i prowadzili jego synowie, doktorzy praw Juliusz i Józef Fristowie.

– Kamienica nr 41 – Dom Jana Matejki – zbudowana w XVI wieku i po niewielkich zmianach i nadbudowach II i III piętra na przełomie XVII i XVIII wieku oraz w XIX wieku dotrwała do naszych czasów. W 1794 roku stała się własnością krakowskiej rodziny Rossbergów, z której pochodziła matka Jana Matejki – Joanna Karolina. Tu urodził się, żył, tworzył i umarł polski malarz historyczny Jan Matejko. Gdy został właścicielem tej kamienicy, zaprojektował wspólnie z architektem Tomaszem Prylińskin w 1872 roku nową fasadę domu. 2 września 1880 roku cesarz Franciszek Józef odwiedził Jana Matejkę w tutejszej pracowni. Wizytę tę sportretował na akwareli Juliusz Kosaak. Po śmierci Matejki, przyjaciele mistrza wykupili kamienicę i urządzili w niej muzeum pamiątek po artyście. W roku 1904 stało się oddziałem Muzeum Narodowego.

– Kamienica nr 42 – Kamienica Pod Białym Orłem – należała na początku do Macieja Kossowicza, który wydzierżawił ją w 1825 roku Franciszkowi Staniszewskiemu z przeznaczeniem na oberżę. Staniszewski wkrótce kamienicę zakupił i urządził w niej wzorowy zajazd. W XIX wieku zajazd został rozbudowany wzdłuż murów w stronę ulicy św. Jana i zmienił nazwę na „Hotel Polski”. W kamienicy tej 5 Lutego 1879 roku został aresztowany Ludwik Waryński, twórca pierwszej polskiej partii rewolucyjnej „Proletariat”. Obecnie mieści się tu „Hotel Polski”.

– Kamienica nr 45 – Kamienica Bełzińska – wzniesiona w XV wieku. W XVI wieku i pierwszej ćwierci XVII wieku była własnością patrycjuszowskiej rodziny Bełzów. Około 1540 roku została przebudowana i rozbudowana na zlecenie S. Bełzy. W połowie XVII wieku kamienica została nadbudowana o drugie piętro. W 1830 roku przeszła gruntowną przebudowę w stylu klasycystycznym, nadbudowano też trzecie piętro. W 1833 roku wzniesiono jednopiętrową oficynę tylną w stylu neobarokowym. W czwartej ćwierci XIX wieku na drugim piętrze budynku mieściła się prywatna szkoła powszechna. W 1910 roku przebudowano parter adaptując go na potrzeby kawiarni „Jama Michalika”. W tym samym czasie zburzono oficynę boczną i przekształcono podwórze w tzw. Salę Fryczowską, nakrytą szklanym dachem i połączoną arkadami z dawną izbą tylną, zwaną Salą Starą oraz parterem oficyny tylnej. W II połowie lat 50-tych XX wieku odtworzono sień i zbudowano piwnicę pod Salą Fryczowską na potrzeby kawiarni.  Cukiernia założona przez lwowskiego cukiernika Jana Michalika, stała się w pierwszych latach XX wieku siedzibą artystycznego kabaretu „Zielony Balonik”.

Ulicę Floriańską od północy zamyka Brama Floriańska – osobny artykuł.

Zdjęcia wykonano w marcu 2022 roku.