Ulica Grodzka jest jedną z najstarszych ulic Krakowa. Przed lokacją Krakowa był to trakt z Węgier i Czech w stronę Mazowsza i Wielkopolski. Stanowi część Drogi Królewskiej, którą przejeżdżali królowie polscy udający się na Wawel. Jej nazwa występuje już w dokumentach miejskich z drugiej połowy XIII wieku. Ulica rozpoczyna się w jednym z rogów Rynku Głównego i biegnie w kierunku południowym, do nieistniejącej Bramy Grodzkiej, za którą prowadził gościniec ku Stradomowi i do przeprawy przez Wisłę mostem Królewskim. W 1/3 długości znajduje się plac, który po wschodniej stronie nosi nazwę placu Dominikańskiego (mieści się przy nim kościół dominikanów pw. Świętej Trójcy), a po zachodniej – placu Wszystkich Świętych (na pamiątkę nieistniejącego już kościoła Wszystkich Świętych). Od placów odchodzą odpowiednio ulice Dominikańska i Franciszkańska. Dalej ulicę przecinają ulice Poselska i Senacka. Naprzeciwko kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła znajduje się plac św.Marii Magdaleny. Ulica Grodzka kończy się pod Wawelem, gdzie znajduje się ul. św. Idziego i plac im. ojca Adama Studzińskiego. W okresie przedlokacyjnym przy tej ulicy skupiały się zabudowania osady zwanej Okołem z centrum przy romańskim Kościele św. Andrzeja. Ulica kończyła się Bramą Grodzką. Najważniejsze domy przy ulicy to:

– Kamienica nr 1 – Kamienica Celestyńska (znana także jako Kamienica Pod Łabędziem) – została wzniesiona w XV wieku. Na początku XVII wieku została przebudowana. W latach 1624-60 jej właścicielem był Jakub Celesta, kupiec handlujący ołowiem, miedzią i śledziami. Z tego okresu pochodzi tablica w kształcie listwy, na której znajdują się inicjały Jakuba – I.C.R.K. (Iacobus Celestus Rajca Krakowski) oraz herb rodzinny Cellestów z datą 1646 na portalu wejściowym. Kamienica spłonęła podczas wielkiego pożaru miasta w 1850 roku. Dwa lata później została odbudowana. W 1885 roku dom zakupił Stanisław Wolf, na którego polecenie został on gruntownie przebudowany w latach 1906-07. Po II wojnie światowej w podwórku kamienicy znajdowała się kawiarnia „Lilia”, będąca miejscem spotkań literatów i satyryków.

– Kamienica nr 3 – dawna drukarnia Mikołaja i Jana Szarffenbergów, założona w 1570 roku – została wzniesiona w XIV wieku. Na przełomie XV i XVI wieku została przebudowana. W 1570 została zakupiona przez Mikołaja Szarffenberga, który założył w niej drukarnię. Na podstawie przywileju króla Zygmunta Augusta miała ona wyłączne prawo drukowania: statutów, konstytucji sejmowych, przywilejów i innych druków urzędowych. W 1606 roku budynek wraz z zakładem przeszedł w ręce syna Mikołaja – Jana. W 1623 roku kamienicę nabył Stanisław Germański, który oprócz drukarni prowadził w niej także księgarnię. Dom spłonął podczas wielkiego pożaru miasta w 1850 roku, jednak wkrótce został odbudowany. Z tego okresu pochodzi późnoklasycystyczna fasada. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe.

– Kamienica nr 9 – w domu tym mieszkała w XV wieku Jadwiga – siostra Wita Stwosza. Po pożarze z 1850 rozbudowano tę kamienicę łącząc ją z sąsiednim domem. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe.

– Kamienica nr 15 – dom należał do krakowskiego malarza z przełomu XVIII i XIX wieku, Michała Stachowicza, ilustratora historycznych wydarzeń z czasów insurekcji kościuszkowskiej, twórcy wielu portretów krakowskich osobistości i dekoratora licznych wnętrz. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe.

– Kamienica nr 22 – w tym domu urodziła się w 1840 roku jedna z najwybitniejszych aktorek świata – Helena Modrzejewska. Na fasadzie budynku w setną rocznicę jej urodzin umieszczono pamiątkową tablicę. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe. Kamienica nr 28/30 – dom nr 30, w oficynie kamienicy znajduje synagoga zbudowana w 1913 roku z inicjatywy Mordechaja Tignera. Na początku II wojny światowej synagoga została w nieznacznym stopniu zdewastowana przez hitlerowców. Obecnie pozostaje w stanie ruiny.

– Kamienica nr 32 – Kamienica Podelwie – została wzniesiona na początku XV wieku przez Parkiera. Około 1430 roku nad portalem umieszczono godło kamieniczne przedstawiające lwa, pochylonego nad dwoma lwiątkami, od którego pochodzi nazwa budynku. W I połowie XVI wieku kamienica należała do rodziny Bonerów. W 1562 roku Jan Boner sprzedał ją miastu, w którego posiadaniu znajdowała się do 1809 roku. W latach 1817-30 została gruntownie przebudowana. Budynek spłonął podczas wielkiego pożaru miasta w 1850 roku, jednak wkrótce został odbudowany. Z tego okresu pochodzi klasycystyczna fasada. W 1924 roku kamienicę nadbudowano o trzecie piętro. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe.

– Kamienica nr 38 – Pod Elefanty z godłami słonia i nosorożca. Na parterze, w lokalu sklepowym ma dobrze zachowane drewniane polichromowane stropy z XVIII wieku. Pierwotnie w miejscu tym znajdował się kościół św. Piotra, zamknięty w 1791 roku i przebudowany na budynek mieszkalny. 

– Kamienica nr 39 – dom Wita Stwosza – został wzniesiony około 1375 roku przez Johannesa Habirgeista. W 1481 roku zakupił go rzeźbiarz Wit Stwosz i ulokował w nim swoje mieszkanie oraz pracownię, w której powstały m.in. mniejsze rzeźby Ołtarza Mariackiego. W latach 1537–1642 dom był własnością rodziny Miączyńskich. Budynek został gruntownie przebudowany w połowie XVII i XVIII wieku. W 1875 został zakupiony przez Izaaka Gleitzmanna, który nadbudował go o trzecie piętro. Z tego okresu pochodzi także eklektyczna fasada. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe.

– Kamienica nr 40 – pałac Stadnickich (znany także jako Kamienica Pod Kozłem) – powstał w XIV wieku. W XVI wieku został on nabyty przez Marcina Stadnickiego. Późniejszy pałac powstał w wyniku przebudowy dawnych kamienic. Pozostałością po jednej z nich jest stary portal kamienny zachowany w sieni na parterze. W połowie XIX wieku właścicielem rezydencji był Edward Stadnicki, z którego polecenia dokonana została restauracja i przebudowa gmachu w stylu drugiego rokoka. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe.

– Kamienica nr 52 – dawne Collegium Jezuitów, które powstało w pierwszej ćwierci XVII wieku. Jezuici utworzyli tu szkołę konkurującą z Uniwersytetem Jagiellońskim. Po kasacie zakonu w 1773 roku gmachy Collegium zostały zajęte na cele publiczne. W latach 1815–46 mieściła się tu siedziba Senatu Rzeczypospolitej Krakowskiej, później gmach użytkował Sąd Wojewódzki. Obecnie mieści się tutaj Collegium Broscianum Uniwesytetu Jagiellońskiego.

– Kamienica nr 53 – Collegium Iuridicum pochodzi z końca XIV wieku. W 1403 roku budynek został zakupiony przez Uniwesytet Jagielloński na pomieszczenie Wydziału Prawa. W 1719 roku Collegium przebudowano, z tego też czasu pochodzi barokowa fasada budynku z kamiennym portalem. Wewnątrz mieści się czworoboczny dziedziniec, otoczony w XVII wieku arkadowymi krużgankami. W budynku zachowało się wiele detali architektonicznych, takich jak portale i gotyckie obramowania okien.

– Budynek nr 52a -Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła – osobny artykuł.

– Budynek nr 54 – Kościół św. Andrzeja – osobny artykuł.

– Budynek nr 58 – kościół św Marcina – wzniesiony w XVII wieku na miejscu dawnego romańskiego, pochodzącego z XII wieku, fundacji Piotra Włostowica. Obecną barokową świątynię wybudował dla zakonu karmelitanek bosych nadworny architekt królewski Jan Trevano. W 1816 roku kościół przekazano krakowskiej gminie ewangelickiej, założonej w 1555 roku.

– Kamienica nr 60 – wzniesiona w 1871 roku na pustej parceli. W miejscu tym w XVI wieku wznosił się dwór Odrowążów. Anna Odrowążowa wynajęła okresowo swoją siedzibę Mikołajowi Rejowi, który mieszkał tu w latach 1541-69.

– Kamienica nr 65 – Pałac arcybiskupów gnieźnieńskich (pałac prymasowski, kamienica prymasowska) – wzniesiona w drugiej połowie XIV wieku, a gruntownie przebudowana w połowie XVI wieku. Jest to piętrowy, trójskrzydłowy pałac renesansowy. Przez blisko cztery wieki (w latach 1531–1805) była to siedziba arcybiskupów gnieźnieńskich, którzy nosili tytuł prymasa Polski. Obecnie w kamienicy znajduje się Urząd Skarbowy Kraków–Stare Miasto.

– Dom nr 64 – Arsenał Królewski (arsenał Władysława IV) – zbudowany w 1. połowie XVI wieku przez Zygmunta I Starego wraz z odlewnią dział. W 1643 roku za czasów Władysława IV został gruntownie przebudowany, stąd też powszechnie nazywany jest arsenałem Władysława IV. Był to wówczas parterowy budynek, włączony w system krakowskich murów miejskich. Z okresu XVII-wiecznej przebudowy pochodzi zabytkowa sklepiona sala na parterze oraz monumentalny portal. Kolejne piętra budynek zyskał pod koniec XIX wieku. Od początku XX wieku wykorzystywany jest przez Uniwersytet Jagielloński.

– Budynek nr 67 – kościół św. Idziego – wzniesiony w początkach XIV wieku, według tradycji z fundacji Władysława Hermana jako dziękczynienie po urodzeniu się jego syna Bolesława Krzywoustego. Początkowo gotycki kościół znajdował się pod patronatem benedyktynów, potem dominikanów. Z czasem budowla obrosła szeregiem XVII- i XVIII-wiecznych przybudówek, z których dużą część rozebrano w XIX wieku. Jest to jednonawowa, orientowana budowla, zbudowana z cegły. Wewnątrz kościoła znajdują się stalle z różnobarwnych marmurów, wapienia pińczowskiego, piaskowca i alabastru. Jest to pozostałość po nagrobku św. Jacka z jego kaplicy w kościele dominikanów. W belce tęczowej znajduje się późnogotycki krucyfiks, na sklepieniu herby Tęczyńskich z XVI wieku. Na placu przed kościołem znajduje się Krzyż Katyński.

Zdjęcia wykonano w lutym 2022 roku.