Pierwsze wzmianki o Łukowie pochodzą z 1233 roku. W połowie XIII wieku książę Bolesław Wstydliwy osadził w Łukowie templariuszy i wystarał się o utworzenie biskupstwa misyjnego. Jednak wskutek interwencji Krzyżaków diecezja łukowska formalnie istniała tylko w latach 1254-57 – papież cofnął pełnomocnictwo niedawno mianowanemu biskupowi, Bartłomiejowi z Pragi. Miasto było wielokrotnie niszczone: przez Prusów, Tatarów, Jaćwingów i Litwinów. Dopiero zawarcie w 1385 roku unii polsko-litewskiej dało względne uspokojenie sytuacji. W 1369 roku król Kazimierz Wielki nadał Łukowowi prawa wolnego miasta. W 1403 roku król Władysław Jagiełło nadał Łukowowi prawa miejskie oparte na prawie magdeburskim. Poważną przeszkodą dla rozwoju Łukowa były częste pożary. W latach 1517, 1528 i 1533 miasto uległo poważnym zniszczeniom niesionym przez pożary . W okresie od XV do XVIII wieku Łuków był miejscem, w którym odbywały się sesje sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego. Największy rozkwit miasto przeżywało w XVI i pierwszej połowie XVII wieku.

Upadek miasta w XVII wieku przynosi wojna polsko-szwedzka. Ożywienie gospodarcze przyniósł dopiero wiek XVIII – Łuków ponownie stał się kasztelanią, jednak korzystną passę przerwał pożar w 1782 roku, w wyniku którego liczba mieszkańców zmniejszyła się z ponad 3000 do 1644. Łuków może się poszczycić wiekowymi tradycjami edukacyjnymi. W roku 1701 zakon Pijarów założył w mieście kolegium o wysokim poziomie nauczania. Polityka rusyfikacji prowadzona w XIX wieku przyniosła upadek szkolnictwa. W sierpniu 1920 roku po wyparciu bolszewików z miasta doszło do pogromu ludności żydowskiej. Pogrom trwał dwa dni, bito i rabowano żydowskich mieszkańców miasta, kilka osób raniono a 12 osób polscy wojskowi uprowadzili i zamordowali kilka kilometrów za miastem. W latach II wojny światowej hitlerowcy wymordowali miejscowych Żydów, stanowiących około 50% mieszkańców miasta. W 1944 roku Łuków został wyzwolony przez oddziały 11 samodzielnego korpusu pancernego i 2 korpusu kawaleryjskiego gwardii I Frontu Białoruskiego i współdziałających z nią żołnierzy Armii Krajowej. Po wojnie ożywienie gospodarcze przyniosła budowa dwóch dużych zakładów: fabryki obuwia Łukbut i dużych zakładów mięsnych, bazujących na lokalnym surowcu. Na początku XXI wieku obuwnicze upadły, a mięsne wykupił znany senator Henryk Stokłosa. W mieście zachowało się sporo obiektów zabytkowych:

– Zespół klasztorny bernardynów z 2 poł. XVIII wieku. W skład zespołu wchodzą: barokowy kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego wzniesiony w latach 1665–1770. Jest to murowana, jednonawowa świątynia pobernardyńska posiadająca dwuwieżową fasadę. Wnętrze świątyni jest barokowe. W ołtarzu głównym znajduje się figura Chrystusa na krzyżu, pod nią jest umieszczona uważana za cudowną figurka Pana Jezusa Miłosiernego. W ołtarzach bocznych znajduje się osiem obrazów, których autorstwo jest przypisywane Franciszkowi Smuglewiczowi. W nawie znajduje się XVII-wieczna ambona. Przy świątyni stoi wolnostojąca dzwonnica z 1766 roku. Za kościołem znajduje się klasztor pobernardyński (większość budynku służyła I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki, obecnie w całości należy do Parafii Podwyższenia Krzyża św.. Bernardyni rezydowali przy kościele do 1864 roku, czyli do kasaty zakonów przez władze rosyjskie. Odtąd świątynią opiekowali się kapłani diecezjalni. Świątynia znajduje się w południowej części miasta, przy ul. Kardynała Wyszyńskiego 45.

– Zespół klasztorny pijarów z XVIII i XIX wieku. W skład zespołu wchodzą: późnobarokowa kolegiata pw. Przemienienia Pańskiego wybudowana w latach 1733-62 według projektu Antonio Solariego. Fasada świątyni ozdobiona jest dwiema wieżami, zwieńczonymi hełmami krytymi blachą i krzyżami na ich szczytach. Wewnątrz znajdują się barokowe ołtarze, rokokowe ławki i ambona. Przy świątyni znajdują się – kolegium pijarów i zabudowania klasztorne (obecnie Powiatowy Urząd Pracy). 15 czerwca 1997 roku bp Jan Wiktor Nowak podniósł świątynię do godności kolegiaty. Zespół znajduje się przy ul. J. Piłsudskiego 14.

– Barokowy konwikt Szaniawskich wzniesiony w latach 1728-33 z fundacji biskupa Konstantego Felicjana Szaniawskiego – obecnie w budynku mieści się Muzeum Regionalne, Muzeum znajduje się przy ul. Piłsudskiego 19.

Łuków jest położony 27 km na południe od Siedlec, przy drodze nr 63 do Radzynia Podlaskiego.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2021 roku.

  • Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

  • Elewacja południowa

  • Wolnostojąca dzwonnica

  • Fasada

  • Główne wejście

  • Nawa główna

  • Ołtarz główny

  • Zabudowania klasztorne

  • Kolegiata pw. Przemienienia Pańskiego

  • Fasada

  • Zabudowania klasztorne

  • Wieże fasady

  • Nawa główna

  • Ołtarz główny

  • Zegar słoneczny

  • Tablica pamiątkowa

  • Konwikt Szaniawskich - muzeum

  • Starostwo powiatowe

  • Kamienica

  • Pomnik poświęcony powstańcom styczniowym