Pierwsza wzmianka o Myśliborzu występuje w dokumencie z 1238 roku, w którym mowa jest o nadaniu templariuszom przez Władysława Odonica 1000 łanów ziemi nad rzeką Myślą. Myślibórz prawa miejskie brandenburskie otrzymał w latach 1262-70. Na przełomie XIII i XIV wieku nastąpił intensywny rozwój miasta, które w latach 1298-1537 było stolicą Nowej Marchii i wiodącym centrum gospodarczym regionu. Stołeczny charakter sprawił, że miasto wznosiło liczne reprezentacyjne budowle oraz zostało ufortyfikowane silnymi murami miejskimi. W 1433 roku. miasto spalili husyci. W tym czasie Myślibórz znajdował się w rękach Krzyżaków. W 1473 roku. zdobycia i zniszczenia miasta dokonał książę zachodniopomorski Bogusław X.

W XVI wieku Myślibórz dwukrotnie padał pastwą ogromnego pożaru. Wojny toczone w XVII i XVIII wieku spowodowały ogromne zniszczenia miasta, przez co nastąpiło osłabienie w rozwoju gospodarczym Myśliborza i regionu. Nadzieję na poprawę przyniosło dopiero uruchomienie połączeń kolejowych z Kostrzynem nad Odrą i Stargardem w 1882 roku, Barlinkiem w 1883 roku i Gorzowem Wielkopolskim w 1912 roku. W wyniku działań zbrojnych w końcowym okresie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w ok. 40%. Zdobyte zostało przez wojska sowieckie 2 lutego 1954 roku. Wkraczające oddziały radzieckie dopuściły się zbrodni wojennych, rozstrzeliwując mieszkańców miasta i okolic, których masowy grób (120 osób) odkryto dopiero w 1995 roku. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946 roku. Najważniejsze zabytki miasta to:

Kolegiata św. Jana Chrzciciela wzniesiona na początku XV wieku, z granitowymi fragmentami z drugiej połowy XIII wieku. Pierwotna świątynia została wkrótce zniszczona (najprawdopodobniej stało to się w 1271 roku podczas najazdu księcia Bolesława Pobożnego). W XIV i XV wieku odbudowany kościół wzbogacił się o wiele nowych ołtarzy. W 1433 roku kolegiata została spalona przez husytów. W 1538 roku, w związku z wprowadzeniem na Pomorzu luteranizmu, świątynia stała się zborem protestanckim. W 1539 roku wielki pożar miasta uszkodził kolegiatę. Zniszczenia były na tyle poważne, że przez ok. 50 lat funkcję kościoła parafialnego pełnił kościół klasztorny dominikanów. Kolegiata została odbudowana w latach 1582-93. W 1630 roku świątynia ucierpiała z powodu splądrowania przez wojska cesarskie, a w 1655 roku – z powodu pożaru. Odbudowę przeprowadzono w latach siedemdziesiątych XVII wieku. Z tego okresu pochodzi zachowana do dnia dzisiejszego ambona oraz sklepienia. W 1843-48 powstały organy wykonane przez C.A. Buchholza z Berlina, zachowane do dziś. Wyposażenie wnętrza : barokowy ołtarz główny – drewniany, bogato polichromowany. Ufundowany w 1697 roku przez dwóch burmistrzów Myśliborza. Wykonany przez snycerza Heinricha Bernharda Hattenkerela z Morynia. Wysokość ołtarza wynosi 13,5 m. W predelli przedstawiono Ostatnią Wieczerzę. Dwie postacie po bokach symbolizują Stary i Nowy Testament. W retabulum znajduje się scena Ukrzyżowania z figurami czterech ewangelistów. W zwieńczeniu Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie. Ambona – zbudowana w latach siedemdziesiątych XVII wieku. Ozdobiona malowanymi wizerunkami czterech ewangelistów oraz dwoma obrazami przedstawiającymi drabinę Jakubową i śmierć Jonasza. Baldachim ambony zwieńczony wizerunkiem pelikana karmiącego własną krwią swe młode. – organy – wykonane w latach 1843-48 przez C. A. Buchholza z Berlina. W wieży znajduje się renesansowy portal z 1585 roku. Resztki chrzcielnicy z XIII wieku. Na początku XX wieku wykonano gruntowny remont kościoła. Po drugiej wojnie światowej, 7 października 1945, kościół został pobłogosławiony przez księdza proboszcza Jana Wojtysiaka, stając się ponownie świątynią katolicką. Od 1992 roku jest siedzibą Myśliborskiej Kapituły Kolegiackiej.

– Klasztor Dominikanów – jedyny klasztor dominikanów w Nowej Marchii. Miał formę czworoboku: trzy skrzydła zajmował klasztor, w jednym mieścił się kościół. Do naszych czasów zachował się kościół i jedno skrzydło klasztorne. Gotycki kościół zbudowany został w drugiej połowie XIII wieku i pełnił funkcję świątyni dworskiej przebywającego często w Myśliborzu margrabiego Albrechta III. W kościele pochowani zostali dwaj synowie margrabiego. W 1433 roku husyci doszczętnie zniszczyli kościół. Do końca XV wieku świątynia została odbudowana. W latach 1539-93 – kościół pełnił funkcję fary luterańskiej. W XVI wieku dla kościoła zostały ufundowane: dzwony (1541-59), ambona (1568) oraz organy (1575). W 1635 zawaliły się sklepienia trzech wschodnich przęseł kościoła. Przęseł tych już nie odbudowywano lecz skrócono kościół o ok. 20 m – do długości 42 m, jaką świątynia ma obecnie. W 1717 roku zawaliła się wieża niszcząc sklepienia zachodnich przęseł świątyni. Odbudowę przeprowadzono w latach 1734-38, przy czym sklepienia zastąpiono stropami. W XIX wieku funkcje sakralne pełniły tylko 4 przęsła nawy. Pozostała część wykorzystywana była jako koszary i spichlerz. W latach 1927-28 przeprowadzono generalny remont budynku przystosowując go do pełnienia funkcji domu ludowego. Zabudowania klasztorne powstały w tym samym okresie co kościół (II połowa XIII w.). W istniejącym skrzydle zachowały się dwa pomieszczenia przykryte sklepieniami kryształowymi oraz palmowym (wspartym na jednym filarze). Przypuszcza się, że w pomieszczeniach tych mógł znajdować się refektarz lub kuchnia. Piętro przeznaczone było na cele dla zakonników. W 1543 roku nastąpiła sekularyzacja klasztoru, a po kilku latach (w 1547) jego ostateczna likwidacja. W latach 1927-28 przeprowadzono generalny remont pomieszczeń przystosowując je do pełnienia funkcji muzeum regionalnego. Muzeum to działało w murach klasztornych od 1928 do 1945 roku.  Obecnie w zabudowaniach klasztornych mają swoją siedzibę lokalne instytucje kulturalne: Myśliborski Ośrodek Kultury oraz Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna.

Sanktuarium Miłosierdzia Bożego – kościół pw. Świętego Krzyża, zbudowany w latach.1905-07 przez polskich robotników, pracujących na tych ziemiach. Świątynia od początku była kościołem katolickim. Kościół jest budowlą neogotycką, zbudowaną z cegły. Szczyt wschodni zakończony jest schodkowo, zachodni ozdobiony jest blendami. Kościół posiada emporę organową oraz sklepienie sieciowe w nawie głównej. W prezbiterium zachowało się pierwotne wyposażenie w postaci neogotyckiego, drewnianego ołtarza i jednego witrażu. Neogotycki jest także ołtarz boczny, ambona (przerobiona), empory. W 1992 roku w osi głównej kościoła dobudowano dopasowaną stylowo kruchtę, przez co powierzchnia kościoła wzrosła o ok. 30%. 1 sierpnia 1993 roku ks. abp Marian Przykucki wprowadził relikwie św. Faustyny Kowalskiej i ustanowił kościół Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Znajdujący się przy sanktuarium klasztor jest domem macierzystym Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego. Sanktuarium znajduje się przy ul. Kościelnej 17.

Klasycystyczny ratusz jest obiektem ceglanym, dwukondygnacyjnym, wybudowanym w latach 1771-72 na rzucie prostokąta. W osi budowli usytuowano ryzalit wejściowy, boniowany w dolnej części, zwieńczony tympanonem, w którym dawniej znajdował się zegar w rokokowym kartuszu. Nad oknami znajdują się barokowe panoplia i rocaille. W elewacji zachodniej umieszczono herb miasta. Obecnie ratusz jest siedzibą burmistrza, Urzędu Miasta i Gminy Myślibórz oraz Rady Miejskiej i Młodzieżowej Rady Miejskiej. Przed ratuszem umiejscowiono modernistyczną fontannę i dwa głazy pamiątkowe: ku czci Jana Pawła II i  Pionierom Ziemi Myśliborskiej w 50-tą rocznicę powrotu miasta do Polski.

Gotycka kaplica Św. Ducha z połowy XIV wieku. Wzniesiona na planie prostokąta. Dolne partie wykonane z ciosów kamiennych, górne z cegły. Od strony wschodniej zachowany portal ostrołukowy z okrągłym oknem. Pod gzymsem znajduje się dekoracyjny fryz ceglany. Pierwotne przeznaczenie kaplicy nie jest wyjaśnione: być może pełniła funkcję kaplicy margrabiego lub należała do gildii kupieckiej. Po reformacji nie pełniła już funkcji sakralnych. W XVI wieku była wykorzystywana jako owczarnia i browar, w XVIII wieku był tu magazyn soli. W połowie XIX wieku została przerobiona na remizę strażacką, a pod koniec XIX wieku wnętrze zaadaptowano na cele mieszkalne. Po II wojnie światowej w kaplicy mieścił się magazyn. W 1979 roku przeprowadzono generalny remont budynku i otwarto w nim muzeum regionalne. Kaplica jest orientowana, zbudowana z cegły na kamiennym cokole, ściany wzmocnione przyporami. Portal ostrołukowy, położony centralnie w szczytowej ścianie. Wewnątrz sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na wspornikach. Początkowo kaplica należała do szpitala św. Gertrudy. Wewnątrz znajdował się ołtarz zawierający figurę św. Gertrudy. Cała kaplica przeszła gruntowny remont w latach 1912-13. W 1933 roku w kaplicy wystawiono trumny ze szczątkami dwóch litewskich pilotów, uczestników przelotu Nowy Jork – Kowno, którzy zginęli w katastrofie samolotowej pod Pszczelnikiem. W czasie II wojny światowej (lub wkrótce po niej) zaginęło wyposażenie kaplicy. Obecnie w kaplicy mieści się Ośrodek Edukacji Plastycznej.

Obwarowania miejskie – pozostałości kamienno-ceglanych murów obronnych z drugiej połowy XIII wieku. Pierwotna ich długość wynosiła ok. 1900 m. Wzmocnione były 49 basztami (głównie łupinowymi) rozmieszczonymi co 24-30 m oraz trzema bramami. Do czasów obecnych zachowały się niewielkie fragmenty murów obronnych, dwie bramy oraz dwie baszty (jedna pełna, druga – łupinowa). Brama Pyrzycka – zbudowana w I połowie XIV wieku, gotycka budowla ceglana. Zdobiona ostrołukowymi blendami, przykryta dachem namiotowym. W 1729 roku brama przeszła gruntowny remont. Od 2002 roku w bramie mieści się pracownia archeologiczna Muzeum Pojezierza Myśliborskiego. Brama Nowogródzka – wybudowana w I połowie XIV wieku z cegły. Elewację urozmaicają blendy i dwurzędowy fryz dekoracyjny. Brama zwieńczona jest dachem namiotowym. W 1737 roku przeprowadzono gruntowną renowację (data ta uwidoczniona jest na chorągiewce, na szczecie dachu). W 1968 roku w bramie otwarto schronisko młodzieżowe oraz wypożyczalnię sprzętu. Znalazł tu również siedzibę oddział PTTK. Baszta Prochowa gotycka, ceglana baszta obronna – zbudowana na planie koła, na przełomie XIV i XV wieku. Zwieńczenie wieży w postaci krenelażu i stożkowego dachu pochodzi z XIX wieku i nie musi odpowiadać pierwotnemu wyglądowi baszty. Wejście do baszty znajduje się na poziomie dawnego muru obronnego.

Myślibórz jest położony 20 km na południowy-wschód od Trzcińska-Zdrój, przy drodze nr 26.

Zdjęcia wykonano w maju 2022 roku.

  • Kolegiata św. Jana Chrzciciela

  • Nawa

  • Ołtarz główny

  • Kamienna chrzcielnica w kruchcie

  • Wieża

  • Portal wejściowy

  • Klasztor i kościół Dominikanów

  • Portal wejściowy

  • Sanktuarium miłosierdzia

  • Nawa

  • Obraz Miłosierdzia zniszczony przez wandala

  • Ratusz - fasada

  • Elewacja tylna

  • Rynek

  • Kaplica św. Gertrudy

  • Brama Pyrzycka

  • Brama Nowogródzka

  • Brama Nowogródzka

  • Brama Nowogródzka

  • Fragment murów obronnych

  • Baszta Prochowa

  • Baszta Prochowa

  • Baszta Prochowa