Renesansowy dwór w Nawojowie Łużyckim został zbudowany w latach 1570-71 z fundacji Christopha Friedricha von Tschirnhausa. Fundator sam zaprojektował budowlę i osobiście doglądał postępujących prac. Powstał jedyny na Łużycach przykład typowego renesansu włoskiego, tutaj charakteryzującego się krużgankami (na dwóch kondygnacjach!) okalającymi częściowo dziedziniec oraz pięknymi zdobieniami zewnętrznych ścian. 56 lat po wybudowaniu dwór został częściowo zniszczony przez pożar. Od XVIII wieku nie był już wykorzystywany jako rezydencja i przejęły go magdalenki z pobliskiego Lubania. Wtedy dwór rozbudowano, zmieniając zasadniczo jego charakter. 

Założenie składa się z dwóch piętrowych skrzydeł ustawionych pod kątem prostym, nakrytych pierwotnie czterospadowymi dachami. Od strony dziedzińca znajdują się dwukondygnacyjne, renesansowe krużganki, bogato zdobione, wykonane z piaskowca, wsparte na kolumnach toskańskich na parterze i w górnej kondygnacji jońskich. Krużganki składają się z 16 arkad, z czego 10 umieszczono w drugiej kondygnacji. Pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją zawarto bardzo obfity program heraldyczny, wyjaśniający historię rodu von Tschirnhaus. Między innymi możemy znaleźć tu herby tak znamienitych śląskich rodzin jak Hochbergowie czy Nostitzowie. Pomiędzy herbami, z których większość została podpisana, umieszczono kariatydy – symboliczne przedstawienia Caritas i Flory (Miłości i Natury), a także muzykujące kobiety. Niestety, nie wszystkie instrumenty można dziś łatwo odgadnąć. Jedna z postaci trzyma trójkąt z obręczami, inna coś na kształt trąby, jeszcze inna XVI-wieczną harfę. Oprócz nich w dekoracji krużganków dopatrzyć się można głów potworów oraz starców. Pomiędzy dwiema z nich umieszczono napis poświęcający dom bożej łasce i datę 1570 zapisaną rzymskimi cyframi. Obok krużganków zachował się portal dworu z czasów jego budowy, jednak jest obecnie bardzo zniszczony. Niemożliwe staje się więc odczytanie obszernej inskrypcji poświęconej budowli i rodzinie właścicieli.

Dwór został poważnie zniszczony w 1945 roku przez Sowietów. W latach 1966–68 lewe skrzydło, mieszczące dawniej kaplicę, zostało odbudowane z przeznaczeniem na kościół Matki Boskiej Szkaplerznej, a prawe niezabezpieczone popada w ruinę. Przy pałacu stoją dawne zabudowania gospodarcze z XIX wieku. Z dawnych rycin można odczytać, że były one pokryte dekoracją sgraffitową, dzisiaj już niewidoczną.

Nawojów Łużycki jest położony 7 km na północ od Lubania, przy drodze nr 357 do Nowogrodźca.

Zdjęcia wykonano w maju 2023 roku.

  • Widok od szosy

  • Dziedziniec

  • Renesansowe krużganki

  • Renesansowy portal

  • Zrujnowane skrzydło

  • Zabudowania folwarczne