Po raz pierwszy Orneta została określona jako miasto w dokumencie z 26 marca 1313 roku i tą datę należy traktować jako prawdziwy początek miasta. Nazwa miasta wywodzi się ze staropruskiej nazwy pola – wormedythin, ale już w początkach XV wieku pojawiła się równolegle nazwa Orneta. W 1340 roku Orneta na 9 lat (do 1349) stała się siedzibą biskupów warmińskich. W tymże roku powstały mury obronne i rozbudowany został zamek, a 10 lat później rozpoczęto budowę kościoła farnego.  W 1351 roku gmina miejska wykupiła urząd sołecki z rąk dziedziców pierwszego sołtysa i od tej chwili miastem zarządzała Rada Miejska, składająca się z sześciu rajców i dwóch burmistrzów. 1466 Po II pokoju toruńskim w 1466 roku, Warmia wraz z Ornetą weszły w skład Korony Polskiej.  24 listopada 1520 roku po 8-dniowym oblężeniu miasta zostało ono oddane Albrechtowi Hohenzollernowi. W 1538 roku Mikołaj Kopernik podczas pobytu w Ornecie asystował biskupowi Janowi Dantyszkowi przy odbiorze przysięgi składanej komornictwu biskupiemu. Do I rozbioru Polski Ornetą zarządzali biskupi. W roku 1772 po rozbiorze państwa polskiego, Orneta została włączona w granice Prus Wschodnich, i w tych granicach pozostała do 1945 roku. W czasie XIX wieku Ornetę nękały liczne klęski żywiołowe w postaci pożarów i wojen jednak nie omijały jej i nowinki techniczne. W 1868 roku włączono Ornetę do sieci telegraficznej, a na początku XX wieku do sieci telefonicznej. Miasto otrzymało połączenie kolejowe z Olsztynem, później Pieniężnem, Morągiem i Lidzbarkiem Warmińskim. Światło elektryczne zapłonęło w Ornecie w 1901 roku. W 1945 roku miasto liczyło ok. 7.000 mieszkańców.

Do zabytków miasta należą:

– Gotycki ratusz;

– Gotycki kościół św. Jana Chrzciciela;

– Cerkiew prawosławna św. Mikołaja, dawny kościół ewangelicki wybudowany w latach 1829-30;

– Kaplica Jerozolimska z 1829 roku;

– Układ urbanistyczny miasta z rynkiem i ratuszem pośrodku;

– Kamienice na starym mieście, głównie wokół rynku, pochodzące z XVII-XIX wieku;

– Klasztor Katarzynek z drugiej połowy XVI wieku;

– Pozostałości zamku biskupiego (piwnice) z XIV i XVI wieku;

– Pozostałości murów obronnych z XIV w;

– Spichlerz z drugiej połowy XVIII wieku.

Orneta jest położona 32 km na wschód od Pasłęka, przy drodze nr 513 do Lidzbarka Warmińskiego. Ratusz znajduje się w centrum Starówki.

Zdjęcia wykonano w w kwietniu 2015 roku.