Pierwsza źródłowa wzmianka o mieście pochodzi z 1254 roku, kiedy to biskup Tomasz I przekazał kasztelanom nyskim Henrykowi i Wilhelmowi wieś Bogunów (Paczkówek) wraz z częścią gruntów wsi Paczkowa (tzw. Stary Paczków). W tym samym roku lokacji miasta na prawie magdeburskim dokonał biskup wrocławski Tomasz I. Jako miasto Paczków pojawia się po raz pierwszy w źródłach w roku 1292. Miasto otaczały w bezpośredniej bliskości (maksymalnie kilku kilometrów) dwie lub trzy granice, w związku z tym już na samym początku jego istnienia zostało ono silnie ufortyfikowane. W końcu XIII wieku kilkaset metrów na północny-zachód od miasta istniał zamek, który należał księcia świdnicko-ziębickiego. Zamek nie przetrwał do dziś, został zniszczony prawdopodobnie na początku XV wieku i nie jest znane jego dokładne położenie. Od 1327 roku Paczków znajdował się pod zwierzchnictwem Czech. Miasto pozostało własnością biskupów wrocławskich do 1810 roku. W 1389 roku ukończono, budowę kościoła pw. św. Jana Ewangelisty, ufundowanego przez biskupa Przecława z Pogorzeli który w XVI wieku został włączony w system obronny miasta. 18 marca 1428 roku Paczków z uwagi na poparcie, jakim darzyło biskupa Konrada, zwolennika Zygmunta Luksemburskiego przeciwnika husytów, został zajęty przez wojska husyckie, które splądrowały miasto i spowodowały wiele zniszczeń. Ze względu na swoje graniczne położenie i związki z biskupstwem wrocławskim, ze zmiennym szczęściem toczyły się losy miasta i jego mieszkańców na przestrzeni wieków. Paczków wielokrotnie przechodził pod panowanie czeskie, austriackie i pruskie. 

XV wiek przyniósł miastu gwałtowny rozwój gospodarczy, do czego znacznie przyczynili się biskupi za sprawą przywilejów nadawanych miastu. Koniec XV wieku i połowa XVI to okres największej świetności miasta. Paczków stał się ważnym ośrodkiem wyrobu sukna i handlu, które stanowiły podstawę zamożności miejscowego kupiectwa. Paczków otrzymuje również prawo odbywania czterech jarmarków w ciągu roku i zaczął się intensywnie rozbudowywać. W 1526 roku Paczków wraz z całym Śląskiem dostał się pod panowanie Habsburgów austriackich. Obok murowanych kamienic stawianych w miejsce dawnych, drewnianych domów, zaczęły powstawać także obiekty użyteczności publicznej np. renesansowy ratusz wraz z wieżą, szkoła katolicka, lazaret św. Mikołaja, browar, a pod koniec XVI wieku miasto otrzymało też dwie linie wodociągów.

W 1565 roku, a następnie w latach 1603 i 1607 ludność Paczkowa dziesiątkuje epidemia cholery, umiera około 1500 osób. Pierwsza połowa XVII w. była najtragiczniejszym okresem w dziejach miasta. W 1634 roku miasto zostało zniszczone przez pożar, a następnie uległo gospodarczemu zniszczeniu w czasie jednego z oblężeń. Wojna trzydziestoletnia ostatecznie zakończyła okres pomyślności Paczkowa. W tym czasie wielokrotnie toczą się walki o miasto. Zostaje ono zniszczone przez pożary, panuje głód i jest wielokrotnie plądrowane zarówno przez wojska szwedzkie, jak i cesarskie. Ostatecznie, po zmianie granicy, która przebiega 5 km od miasta, Paczków traci dawne zaplecze gospodarcze w postaci uzależnionych odeń okolicznych wsi a tym samym znaczenie gospodarcze i militarne. Liczba mieszkańców w tamtym czasie spadła (zależnie od źródeł) z około 2800 osób w latach 20. XVII wieku do 100 albo 700 osób w roku 1648. W latach 1745–47 roku w Paczkowie stacjonują dwa pruskie regimenty. Z powodu ciasnoty zaczyna się szerzyć zaraza, pochłaniająca wśród żołnierzy i mieszkańców ofiary, które grzebane są następnie w piwnicach domów.  Na początku sierpnia 1757 roku miasto zajmują Austriacy. Po powrotnym zdobyciu terenu do Paczkowa wrócił pruski garnizon. 5 lutego 1775 miasto pustoszy wielka powódź. Kolejne nawiedzają miasto w roku 1777 oraz w latach 1779, 1780, 1783, 1785. W 1778 r. miasto zajmowane jest na zmianę przez austriackie i pruskie oddziały. W 1807 rok Paczków przechodzi we włdanie francuskie. Generał Vandamme wyciska z miasta kontrybucje wojenną na utrzymanie generała i jego oddziałów. W roku 1826 i 1829 Paczków znowu nawiedzają powodzie. Ożywienie gospodarcze w Paczkowie nastąpiło dopiero w XIX wieku, kiedy wraz przejęciem całego Śląska przez władze pruskie zniesiono resztę władzy biskupa i w 1810 roku przeprowadzono sekularyzację księstwa biskupiego. W 1818 roku Paczków włączono do rejencji opolskiej. Od pierwszej połowy XIX wieku Paczków zaczął odżywać. W 1874 roku uruchomiono linię kolejową łączącą miasto z Nysą i Kamieńcem Ząbkowickim, co pobudziło rozwój lokalnej gospodarki. Wznowiły działanie od dawna istniejące przedsiębiorstwa i warsztaty, a produkcję rozpoczęły nowe fabryki. Obie wojny światowe nie zostawiły w Paczkowie znaczących śladów. Jedynie na miasto 20 marca 1945 roku spadły trzy bomby lotnicze, z których jedna zniszczyła cmentarny kościół pw. św. Jana. 7 maja 1945 roku Paczków zdobył bez walki bliżej nieznany oddział Armii Czerwonej. W sierpniu 1945 roku miasto zostało przekazane polskiej administracji. W tym samym miesiącu rozpoczął się proces wysiedlenia niemieckich mieszkańców Paczkowa, którego największe nasilenie przypada na maj 1946 roku. Jednocześnie na miejsce stopniowo wysiedlanych Niemców przybyli osadnicy polscy i przesiedleńcy z Kresów Wschodnich. Od 1950 roku Paczków został włączony do województwa opolskiego. Bardzo dobrze zachowane średniowieczne mury obronne, miejscami wysokie na 7 metrów, zbudowane z kamienia łamanego, otaczają miasto regularnym owalem o długości 1200 metrów. To właśnie dzięki murom obronnym Paczków znany jest jako „Polskie Carcassonne“. Najciekawsze zabytki miasta to: 

– Gotycki kościół pw. św. Jana Ewangelisty – zbudowany w latach 1361–89 z fundacji biskupa Przecława z Pogorzeli. Obecny kształt kościoła jest wynikiem przekształceń w stylu renesansowym, barokowym i neogotyckim. W XV wieku do prezbiterium od południa dobudowano dwuprzęsłową kaplicę pw. Najświętszej Marii Panny, w której znajduje się jedyny w Europie Środkowej ołtarz wyrzeźbiony z jednego kawałka piaskowca. Druga kaplica została wybudowana w stylu barokowym w 1701 roku po epidemii, jako wotum dla św. Rocha. Wieża, częściowo rozebrana w 1429, została odbudowana w 1462 roku do wysokości 64 metrów. Wówczas utworzono również jej górną kondygnację. W XVI wieku, w obawie przed tureckimi najazdami, kościół przebudowano i ufortyfikowano, nadając mu funkcje obronne – przekształcono dachy i dobudowano mury tarczowe zakończone attyką. W południowej nawie postawiono okrągłą kamienną studnię (jedyna studnia w Europie znajdująca się wewnątrz kościoła), którą w XIX wieku zwieńczono żelazną nadbudową. Według podań, w studni tej – zwanej „tatarską” – mieszkańcy nie tylko czerpali wodę, ale również, w razie ataku wroga, mogli znaleźć w niej schronienie. Główną nawę przesklepiają formy gwiaździste, nawy boczne posiadają sklepienia trójpodporowe, a w prezbiterium występują rzadko spotykane na Śląsku sklepienia sieciowe. W jednej z kaplic znajduje się bardzo rzadki wariant sklepienia gwiaździstego. Przegląd ten uzupełniają także kolebkowo-krzyżowe sklepienia w kruchtach. Wewnątrz świątyni zachowały się cenne zabytki rzeźby (m.in. dzieła dłuta Wita Stwosza), neogotycki ołtarz i XIX-wieczna ambona. Szczególną uwagę zwracają także sklepienia świątyni, które znakomicie ilustrują bogactwo gotyckich rozwiązań różnorodnych form i typów.

– Renesansowy ratusz powstał w połowie XVI wieku, jednak był wielokrotnie przebudowywany, dlatego oryginalny renesansowy charakter zachowała do dziś jedynie wieża ratuszowa, której budowę ukończono najprawdopodobniej w 1552 roku. Wieża, w dolnej części kwadratowa, w górnej ośmioboczna, ma wewnątrz dziewięć kondygnacji. Zwieńczona jest gankiem i murowanym ostrosłupowym hełmem z iglicą. We wnętrzu wieży znajduje się zabytkowy mechanizm zegarowy wyprodukowany w 1858 roku przez Carla Weissa, uznanego zegarmistrza z Głogowa. Są też trzy dzwony: z 1714, 1735 roku, trzeci również XVIII-wieczny. Obecny, późnoklasycystyczny budynek ratusza pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku i zgodnie z tradycją jest siedzibą władzy samorządowej. Wewnątrz budynku znajduje się piękna, zabytkowa sala posiedzeń rady miejskiej. Wieża ratuszowa jest udostępniona do zwiedzania od poniedziałku do niedzieli 10:00-17:00. Jest ona jedną z najlepiej zachowanych wież renesansowych na Śląsku i stanowi znakomity punkt widokowy, z którego roztacza się widok na panoramę całego miasta.

– Zabudowa Rynku utrzymana jest w dawnych proporcjach i układach budynków. Rynkowe kamienice reprezentują styl renesansowy, barokowy, klasycystyczny, a nawet gotycki. Najstarsze z nich pochodzą z ok. 1500 roku.

– Mury obronne, miejscami wysokie na 7 metrów, zbudowane z kamienia łamanego, otaczają miasto regularnym owalem o długości 1200 metrów. Dawniej mury sięgały 9 metrów. W ich ciągu osadzone były baszty łupinowe, z których do dziś przetrwało 19 (dawniej było ich 24). Ich wygląd jest różny – niektóre sięgają wysokości murów obronnych, inne wyraźnie je przewyższają. W wielu z nich dobrze zachowały się liczne otwory strzelnicze. W 1429 roku mury i baszty, z uwagi na zły stan techniczny, częściowo zburzono. Zostały one odbudowane na początku XVI wieku – odtworzono wówczas krenelaż, a kurtynę murów ozdobiono fryzem arkadkowym. W tym samym czasie za fosą, w odległości ok. 10 m dostawiono drugi, zewnętrzny mur o wysokości 4 m. Ta dodatkowa fortyfikacja wyposażona była w liczne stanowiska artyleryjskie, ale nie stanowiła pełnego pierścienia – biegła najprawdopodobniej po północnej stronie, od Wieży Kłodzkiej do baszty łupinowej znajdującej się między Wieżą Wrocławską i basztą Nyską. Naprawy i gruntownego uporządkowania miejskich fortyfikacji dokonano w XIX wieku. W 1846 r. zburzono pozostałości muru zewnętrznego, a rok później rozebrano budynki i mosty bramne oraz zasypano fosę miejską, tworząc na jej miejscu planty miejskie.To właśnie dzięki murom obronnym Paczków znany jest jako „Polskie Carcassonne“.

– Trzy wieże bramne – Wrocławska, Kłodzka i Ząbkowicka – oraz brama Nyska. Pierwsza z nich, ulokowana przy ulicy Wrocławskiej, jest najstarsza i najpotężniejsza – mierzy ok. 30 metrów. Powstała wraz z murami obronnymi w połowie XIV wieku. W jej zwieńczeniu dojrzeć można charakterystyczny krenelaż ze strzelnicami. Wieża Wrocławska udostępniona jest turystom  – czynna od poniedziałku do piątku, w godzinach od 6:00 do 18:00,  w weekendy od 9:00 do 16:00 (klucz dostępny w Kiosku Ruchu przy ul. Armii Krajowej). Wieża Bramy Kłodzkiej znajduje się na zamknięciu ulicy Narutowicza. Pochodzi z przełomu XIV i XV wieku, a w kolejnym stuleciu została znacznie podwyższona. Strzegła miasto przed ewentualnym nadejściem wroga od strony Czech. W okresie renesansu otrzymała attykę w kształcie rybich ogonów. Według podań, była to „wieża głodowa“, do której trafiali skazani na śmierć rzezimieszkowie. Mierzy ok. 22 metrów. Bardzo zbliżona wyglądem do Wieży Kłodzkiej jest wieża strzegąca Bramy Ząbkowickiej (podobna attyka, ale brak murowanego ostrosłupa), znajdującej się przy ulicy Sikorskiego. Wieża, zwana również „Łaziebną“ powstała na przełomie XIV i XV wieku, a swoją drugą nazwę zawdzięcza bezpośredniemu sąsiedztwu z dawną łaźnią miejską. Jej wysokość sięga ok. 27 metrów. Brama miejska przy ulicy Wojska Polskiego zwana jest Nyską i prowadzi z miasta w kierunku Nysy. Powstała w 1573 roku, a strzeże jej potężna baszta łupinowa. W 1778 roku brama została zamurowana, ale już w 1819 roku została ona ponownie otwarta. Jedną z ciekawszych paczkowskich atrakcji turystycznych jest drewniana, zadaszona galeria spacerowa z pomostami widokowymi i hurdycją na koronie muru obronnego przy Bramie Nyskiej.

– Ruina kościoła cmentarnego pw. św. Jana Ewangelisty, z lat 1604–06.

Paczków jest położony 24 km na zachód od Nysy, przy drodze nr 46 do Złotego Stoku.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2021 roku.