Miasto po raz pierwszy pojawia się w staroskandynawskich sagach jako Agnafit (lub Agnefit) i jest łączone z mitologicznym królem szwedzkim, Agne. Miasto zostało założone według tradycji w 1252 roku przez jarla Birgera Magnussona. Rozwój miasta rozpoczął się od części zwanej dzisiaj Gamla Stan – Stare Miasto. Od początku XV wieku Sztokholm zaczął pełnić rolę głównego ośrodka kraju. W 1436 roku zostały mu nadane prawa miejskie. Po okresie walk szwedzko-duńskich w XV i XVI wieku, w 1523 rolu Sztokholm został zdobyty ostatecznie przez Gustawa I Wazę. Od tego czasu też siedzibą szwedzkich królów był zamek Tre Kronor. Status stolicy Szwecji został oficjalnie potwierdzony w 1634 roku. W 1697 roku pożar strawił większość budowli i od 1754 roku rodzina królewska zamieszkała już w nowym Pałacu Królewskim, wzniesionym na miejscu zamku. W 1776 roku powstała w mieście Akademia Szwedzka. W połowie XIX wieku stolica Szwecji liczyła blisko 100 tysięcy mieszkańców. W Sztokholmie rozgrywane były Letnie Igrzyska Olimpijskie w 1912 roku. W 1952 roku uruchomiono w mieście pierwszą linię metra. Sztokholm jest położony w środkowej części kraju na 14 wyspach, które połączone są ze sobą 53 mostami oraz lądzie stałym nad zatoką Saltsjön (Morze Bałtyckie) i jeziorem Melar wraz z łączącą je cieśniną Norrstrom. Cały obszar stołeczny Sztokholmu obejmuje m.in. archipelag sztokholmski, czyli 24 000 wysp, wysepek i skał przybrzeżnych. Te uwarunkowania sprawiły, że miasto bywa nazywane Wenecją Północy. Z powodu położenia na północy, klimat Sztokholmu jest silnie zróżnicowany, w zależności od pory roku. W czasie zimy dzień trwa około sześciu godzin. Natomiast w czerwcu czas ten sięga 18 godzin i 37 minut. Z tego powodu, w Sztokholmie są ciepłe lata i mroźne zimy. Główne zabytki i atrakcje miasta:

– Pałac Królewski (Kungliga Slottet) – oficjalna rezydencja królewska w Sztokholmie. Pierwsze umocnienia pojawiły się na wyspie Stadsholmen w X wieku. Twierdzę Tre Kronor (Trzy Korony) wybudowano w połowie XIII wieku, a w następnym stuleciu stała się ona królewską rezydencją. W 1419 roku zamek spłonął. W czasach panowania Gustawa Wazy Tre Kronor stał się najważniejszą rezydencją królewską w kraju. Na skutek doświadczeń z oblężenia w 1520 roku zamek został rozbudowany i przystosowany do użycia w większym zakresie broni palnej. Prace nad rozbudową prowadzono w latach 20-tych i 30-tych XVI wieku. Począwszy od lat 40-tych XVIII wieku rozpoczęto budowę południowej części warowni, a wieżę główną nadbudowano i wyposażono w armaty. W 1556 roku Zbudowano także wieżę południowo-wschodnią. Jan III Waza polecił w drugiej połowie XVI wieku przebudować stary zamek na renesansowy pałac z okazałymi szczytami, przy projektowaniu którego udział brali włoscy budowniczowie. Zbudowano wtedy nowe komnaty dla króla, nową salę przy zachodniej ścianie starej warowni i nowy kościół zamkowy. Zamek otrzymał nazwę „Trzy korony” w 1588 roku, kiedy trzy złocone korony umieszczono na iglicy na szczycie głównej wieży. Zamek ten spłonął doszczętnie w 1697 roku. Na miejscu zniszczonej rezydencji architekt Nicodemus Tessin młodszy zbudował nowy pałac w stylu baroku rzymskiego z fasadą na wzór włoski i wnętrzami, których francuski charakter tonowały wpływy szwedzkie. Pierwszym mieszkańcem pałacu został król Adolf Fryderyk w 1754 roku. Mimo że pałac jest oficjalną rezydencją królewską Szwedzka Rodzina Królewska mieszka jednak na stałe w Pałacu Drottningholm (szw. Drottningholm Slott), położonym kilkanaście kilometrów na zachód od centrum. Codziennie w południe przed pałacem następuje uroczysta zmiana warty. Pałac jest udostępniony do zwiedzania. W komnatach można dziś podziwiać imponującą kolekcję mebli i gobelinów, a w skarbcu, kolekcję wysadzanych klejnotami koron królewskich i symboli szwedzkiej monarchii. Uwagę przyciąga korona, jabłko królewskie, berło i klucze Eryka XIV. W piwnicach Pałacu znajduje się Muzeum Tre Kronor. Można tu obejrzeć pozostałości zamku Tre Kronor i wiele przedmiotów uratowanych z pożaru dawnego zamku, m.in. maszkaron wyobrażający głowę lwa. Nie można też pominąć zbiorów jednego z najstarszych muzeów w Europie, czyli Gustav III’s Museum of Antiquities, otwartego w 1794 roku. Znaleźć w nim można liczne klasyczne rzeźby, zakupione przez króla Gustawa III, podczas jego podróży do Italii w latach 1783-84. Osobny dzień warto poświęcić na zwiedzanie Zbrojowni Królewskiej, gdzie podziwiać można imponującą kolekcję broni, eksponatów i ciekawostek historycznych. Wiele z nich jest bezpośrednio związanych z dziejami Szwecji i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pałac jest położony na wyspie Stadsholmen, w dzielnicy Gamla Stan.

– Katedra pw. św. Mikołaja (szw. Storkyrkan lub Sankt Nicolai kyrka). Pierwszy kościółek zbudowano w tym miejscu w XIII wieku. W 1306 roku zastąpiła go znacznie większa bazylika św. Mikołaja, którą przez wieki niejednokrotnie przebudowywano. W okresie późnego baroku dodano królewskie ławy i ambonę, a fasadę zmieniono tak by współgrała z resztą otoczenia Zamku Królewskiego. Na 66-metrowej wieży, dodanej w 1743 roku, wiszą 4 dzwony, z których największy waży 6 ton. W katedrze znajduje się kilka bezcennych dzieł sztuki – Święty Jerzy zabijający smoka – rzeźba odsłonięta w 1489 roku upamiętniająca zwycięstwo Stena Sture Starszego nad Duńczykami w 1471 roku, autorstwa Bernta Notkego wykonana z drewna dębowego i rogów łosia; Sąd Ostateczny – obraz z 1696 roku nieznanego autorstwa. Kuterańska katedra, licząca blisko 700 lat, ma dla Szwedów ogromnie znaczenie, ponieważ w niej odbywają się wszystkie uroczystości dworskie.Katedra znajduje się obok Pałacu Królewskiego.

– Dom Rycerstwa i Szlachty w Sztokholmie (szw. Riddarhuset). Budynek został zbudowany według projektu francuza Simona De la Vallee. Simon został jednak zabity przez szwedzkiego szlachcica w 1642 roku. Prace ukończył więc jego syn Jean w 1660 roku. Jest on przykładem holenderskiego baroku pod względem kształtu jak i kolorystyki. Na północnej fasadzie, nad wejściem umieszczono motto: Arte et Marte (Sztuka i wojna), po którego bokach znajdują się posągi bogini sztuki i nauki – Minerwy i boga wojny – Marsa. Rzeźby na dachu symbolizują cnoty rycerskie: Nobilitas (Szlachetność), Studium (Pilność), Valor (Odwaga), Honor, Prudentia (Rozwaga) i Furtitudo (Siła). We wnętrzu znajdują się schody prowadzące do Sali Rycerskiej, a tam można zobaczyć plafon Davida Klöckera Ehrenstrahla oraz rzeźbione hebanowe krzesło z 1623 roku. Na ścianach widnieje 2320 herbów.

– Ratusz (szw. Stadshuset) zbudowany w latach 1911 – 23. Uznawany jest za jeden z symboli stolicy Szwecji. Architektem ratusza był Ragnar Ostberg, zainspirowany weneckim Pałacem Dożów. Budynek jest zaliczany do najważniejszych budowli stylu narodowo – romantycznego. Wnętrza ozdobione są przez wielu szwedzkich artystów. Za wspaniałą fasadą na którą zużyto 8 milionów cegieł, znajdują się biura, lokale konferencyjne i sale przyjęć. Od roku 1934 w sali błękitnej (Blå hallen) ratusza wydawane są 10 grudnia, każdego roku, uroczyste przyjęcia na cześć laureatów Nagrody Nobla. Sala Błękitna początkowo miała być koloru niebieskiego. Architekt zmienił jednak decyzję, kiedy zobaczył ciekawy, ceglany kolor i nie chciał pokryć cegieł niebieskim tynkiem. Nazwa sali rozpowszechniona w mediach pozostała taka jak w planach projektowych. Jest to największa sala przyjęć w ratuszu, znajdują się w niej jedne z największych organów w Europie Północnej. Mają ponad 10 tysięcy piszczałek i 135 skal głosowych. Sala Konferencyjna sala obrad, w której zbierają się i obradują radni miasta Sztokholmu. Trybuny dla publiczności mogą pomieścić 200 słuchaczy. Sufit sali daje wrażenie otwartego dachu, nieba nad łodzią z czasów wikingów. Meble w sali zostały wykonane przez Carla Malmstena, a ich obicia i inne tekstylia we wnętrzu (zasłony, materiały na ścianach) przez Maję Sjostrom. Sala Stu Sklepień jest honorowym wejściem, które prowadzi do sal balowych. Sufit sali zbudowany jest ze stu skrzyżowanych sklepień. Na jednej ze ścian widoczna jest część zegara, któremu towarzyszą trzy postacie opowiadające legendę o św. Jerzym. W okresie letnim o godz. 12:00 i 18:00 w czasie kiedy dzwony grają melodię Orjana, na balkonie ukazuje się św. Jerzy i smok. Oval jest przedpokojem sal balowych. Znajdują się tu tkane tapety Tureholm, wykonane w Beauvais we Francji pod koniec XVII wieku. W sali owalnej udzielane są śluby cywilne, w każdą sobotę. Galeria Książęca – oficjalna sala przyjęć Sztokholmu. Ma wspaniały widok na Riddarfjarden. Ozdoby sztukatorskie i ornamenty ram okiennych zostały wykonane przez J.A.G Acke. Sala Trzech Koron – nazwę zawdzięcza trzem pozłacanym żyrandolom, które zwisają z drewnianego sufitu. Północna ściana pokryta jest jedwabnym brokatem utkanym w Chinach. Wśród malowideł wyróżnia się obraz Eliasa Martina „Widok z Mosebacke” z 1790 roku. Do Złotej Sali prowadzą dwie pary miedzianych drzwi, każda waży 1 tonę. Twórcą błyszczącej sali bankietowej był Einar Forsetch. Sala bankietowa została ułożona z ponad 18 milionów kawałków mozaiki ze szkła i złota, jest w niej miejsce dla 700 siedzących gości.

– Kościół na Riddarholmen (szw. Riddarholmskyrkan) – ufundowany przez Magnusa Ladulasa w 1807 roku, powstał na miejscu zbudowanego w końcu XIII wieku klasztoru franciszkańskiego. Ceglaną budowlę w miarę upływu wieków powiększano. Po pożarze w 1835 roku dodano ażurową, żeliwną wieżę, która mierzy 86,60 m. Świątynię otaczają kaplice grobowe z XVI wieku i późniejsze. Trumny znajdują się w podziemiach, a pomniki nagrobne w kościele. Ostatnią z kaplic zbudowano w latach 1858–60 dla dynastii Bernadotte. W kryptach spoczywają wszyscy szwedzcy monarchowie począwszy od Gustawa II Adolfa. Dwa wyjątki to królowa Krystyna, która spoczywa w bazylice św. Piotra w Watykanie i Gustaw VI Adolf, którego pochowano w Mauzoleum Haga w Solnie. Kościół luterański znajduje się w dzielnicy Gamla Stan na wyspie Riddarholmen.

– Muzeum Okrętu Vasa. Vasa to królewski galeon, słynny z powodu spektakularnego zatonięcia, a następnie wydobycia i przekształcenia w okręt muzeum. Był jak na owe czasy imponujący. Miał wraz z bukszprytem 69 m długości i blisko 12 m szerokości. Wysokość jego kadłuba na rufie wynosiła 19,3 m. Top najwyższego masztu wznosił się prawie 30 m ponad górnym pokładem. Kadłub wykonano ze szlachetnego czarnego dębu. Na dwóch pokładach zainstalowano potężne uzbrojenie. Vasa był również bogato zdobiony. Zatonął w sierpniu 1628. Okręt wydobyto 24 kwietnia 1961 roku na powierzchnię i po latach prac konserwacyjnych przekształcono w muzeum. „Vasa” należał do klasy największych szwedzkich galeonów nazywanych Regalskeppet (okręty królewskie). Zbudowany został w latach 1626-28 na zlecenie króla Gustawa Adolfa, pod nadzorem budowniczego holenderskiego pochodzenia Henrika Hybertssona. Król miał wpływ na prace projektowe, życzył sobie między innymi, żeby nowy okręt był największym z galeonów, a przy tym był smukły. W rezultacie powstał najsilniejszy z ówczesnych galeonów, lecz zbyt długi i wysoki jak na swoją szerokość, wyposażony w wysokie i bogato zdobione nadbudówki. Uzbrojenie stanowiły 64 działa umieszczone głównie na dwóch zakrytych pokładach działowych. 120 ton balastu kamiennego było niewystarczające do zrównoważenia wysoko położonych mas, w tym zwiększonej artylerii umieszczonej na górnym pokładzie. Widoczne to było już podczas próby stateczności, lecz pomimo jej niepokojących wyników, admirał Klas Fleming dopuścił okręt do wypłynięcia w próbny rejs.  10 sierpnia 1628 roku „Vasa” pod dowództwem kapitana Söfringa Hanssona wyruszył w pierwszy próbny rejs z portu sztokholmskiego, obserwowany z brzegu przez tłumy ludzi. Jeszcze w obrębie portu, po postawieniu żagli i wydostaniu się zza osłony nabrzeżnych skał, pod wpływem podmuchu wiatru okręt silnie przechylił się na lewą burtę. Po nabraniu wody przez otwarte furty działowe, okręt przewrócił się na burtę i zatonął, pociągając za sobą około 30 do 50 marynarzy. Okręt przepłynął zaledwie około mili. Płaskie dno, niewielkie zanurzenie, ogromna przewaga części nadwodnej nad podwodną, niewystarczający kamienny balast i na dodatek zgromadzone na górnych pokładach ciężkie działa spowodowały, że jednostka ledwie utrzymywała równowagę na wodzie nawet bez żagli. W 1664 i 1665 roku z wraku wydobyto większość dział za pomocą dzwonu nurkowego, usuwając część pokładów. „Vasa” przeleżał na dnie 333 lata w stanie niemal nienaruszonym. Po ponad czterech latach prac przygotowawczych okręt wydobyto 24 kwietnia 1961 roku na powierzchnię. Okręt w 98% jest oryginalny, a na jego pokładzie i na dnie znaleziono ponad 14 000 przedmiotów, w tym ponad 700 rzeźb oraz 6 zapasowych żagli. „Vasa” jest obecnie umieszczony w Muzeum Vasa na wyspie Djurgarden w Sztokholmie, otwartym dla publiczności w 1990 roku. Placówka ta jest najczęściej odwiedzanym muzeum w Szwecji.

– Skansen i ogród zoologiczny w Sztokholmie zostały założone w 1891 roku przez Artura Hazeliusa, aby ukazać sposób życia w różnych rejonach Szwecji przed epoką industrialną. Obecnie w Skansenie znajduje się około 140 budynków, a najstarszy z nich (Vastveitloftet) pochodzi z XIV wieku. Znaleźć tam można także m.in. starą aptekę, piekarnię, sklep spożywczy, pocztę, warsztat mechaniczny, hutę szkła, szkołę i kościół w replice XIX-wiecznego miasteczka. Pracownicy skansenu w strojach z epoki demonstrują czynności wykonywane dawniej na co dzień w domach i miejscach pracy zarówno na wsi, jak i w mieście (np. przędzenie, pranie, prace w ogrodzie) przy użyciu starych technik i narzędzi. W zoo zobaczyć można zwierzęta żyjące na wolności w Skandynawii (m.in. niedźwiedź, łoś, foka, jeleń), jak i zwierzęta gospodarskie (świnie, kury, konie, kozy). Skansen i ogród zoologiczny znajduje się na wyspie Djurgarden w Sztokholmie.

Zdjęcia pochodzą z filmu nagranego kamerą VHS w sierpniu 1998 roku.

  • Warta przed pałacem

  • Fasada

  • Dziedziniec wewnętrzny

  • Uroczysta zmiana warty

  • Elewacja tylna

  • Elewacja boczna

  • Parlament

  • Parlament

  • Katedra św. Mikołaja

  • Wieża katedry

  • Ołtarz główny

  • Prospekt organowy

  • Święty Jerzy zabija smoka

  • Nawa

  • Ratusz

  • Ratusz

  • Wieża ratusza

  • Kościół Riddarholmen

  • Kościół Riddarholmen

  • Kościół Riddarholmen

  • Muzeum Narodowe

  • Muzeum Narodowe

  • Volvo przed muzeum

  • Vasamuzeum

  • Vasamuzeum

  • Stewa rufowa

  • Kartusz herbowy Wazów

  • Furta armaty

  • Kabestan

  • Galion

  • Model okrętu Vasa

  • Skansen

  • Kolejka do skansenu

  • Lapoński spichlerz

  • Wnętrze domu

  • Ogrody

  • Miasto

  • Gamla Stan

  • Gamla Stan

  • Gamla Stan

  • Wieża jarla Birgera