Pergamon (obecnie Bergama, łac. Pergamum), to miasto w zachodniej Turcji, w starożytnej Myzji, położonej w Azji Mniejszej, stolica starożytnego państwa pergamońskiego. Kompleks archeologiczny ruin starożytnego Pergamonu znajduje się na górującym nad współczesnym miastem akropolu.

Założenie miasta przypisywane jest greckim Eolom i datowane na VIII wieku p.n.e.. W III wieku p.n.e. wchodziło ono w skład imperium Aleksandra Wielkiego, a po jego śmierci władzę w Królestwie Pergamonu sprawował Lizymach, który rozbudował i wzmocnił fortyfikacje miasta, które służyło mu za skarbiec. Zdobyty podczas walk o władzę (wojny diadochów) skarb ukrył w mieście. Wojsko Lizymacha zostało pokonane przez Seleukosa w bitwie pod Kuropedion w lutym 281 roku p.n.e.. Lizymach zginął podczas bitwy a pozostawiony przez niego dla obrony Pergamonu Filetajros Pergameński jeszcze w 282 roku p.n.e. opanował akropol i ogłosił się władcą miasta i sprzymierzeńcem Seleukosa. Filetajros, założyciel dynastii Attalidów, rządził Pergamonem do 263 roku p.n.e., a po jego bezpotomnej śmierci władzę odziedziczył jego bratanek Eumenes I. Kolejnym władcą był jego adoptowany syn Attalos I, który w 240 roku p.n.e. nad Kaikos pokonał Galatów i ogłosił się królem Pergamonu. Rządy Attalosa I zapoczątkowały znaczny rozkwit i zasięg terytorialny Królestwa Pergamońskiego a 205 roku p.n.e. doprowadził do przymierza z Rzymem. Największy rozkwit miasta nastąpił za panowania Eumenesa II, spadkobiercy Attalosa I.

W 133 roku p.n.e., na mocy testamentu Attalosa III miasto przeszło pod panowanie Rzymian, jako stolica rzymskiej prowincji Azji. Pergamon należał do najpiękniejszych miast hellenistycznych i był wspaniałym przykładem urbanistyki hellenistycznej. Za panowania dynastii Attalidów rozbudowano akropol pergamoński, położony na wzgórzu o wysokości 300 m. Rozplanowanie licznych budowli i siatka ulic nawiązywały do ukształtowania terenu a całość otaczały mury obronne. W skład kompleksu wchodziły m.in.:

• wielka Biblioteka Pergameńska (druga po Bibliotece Aleksandryjskiej), której budowę rozpoczął Attalos I. Zbiory biblioteki liczyły ok. 200 000 zwojów.
• Teatr dla 10 000 widzów. Widownia została wbudowana w strome zbocze i rozbudowana mocno wzwyż na wąskim wycinku koła (ukształtowanie zbocza nie pozwoliło na wybudowanie typowej widowni opartej na planie zbliżonym do półkola).
• Świątynia Dionizosa znajdowała się poniżej teatru, pozostały z niej nieliczne fragmenty.
• Świątynia Ateny Polias, zbudowana na tarasie w sąsiedztwie biblioteki.
• Dziedziniec z propylejami.
• Pałac królewski i arsenał.
• Wielki Ołtarz Zeusa (pergamoński ołtarz) poświęcony Zeusowi i Atenie, zbudowany w II wieku p.n.e. dla uczczenia zwycięstwa nad Galatami. Elementy ołtarza zostały odkryte Carla Humanna i wywiezione za zgodą sułtana do Berlina, gdzie został zrekonstruowany w Muzeum Pergamońskim. Na tarasie akropolu pozostała jedynie podbudowa ołtarza.
• Gimnazjon o wymiarach 200 na 150 metrów, o trzech kondygnacjach w których znajdowały się sale wykładowa, biblioteka, łaźnia i świątynia.

Na akropolu znajduje się także częściowo zrekonstruowana świątynia Trajana, zbudowana przez cesarza rzymskiego Hadriana i poświęcona Zeusowi, Trajanowi oraz Hadrianowi. Jest to jedyna budowla, która przetrwała na wzgórzu z czasów cesarstwa rzymskiego. W dobrym stanie zachowała się podziemna część budowli, która była wykorzystywana jako magazyny jeszcze w średniowieczu. Poza wzgórzem akropolu, w pobliskiej dolinie mieścił się słynny asklepiejon, czyli świątynia Asklepiosa, obok której stawiano szpitale i portyki dla chorych czekających na wejście do świątyni. W okresie hellenistycznym rozpoczęto w Pergamonie wyrób pergaminu, materiału który rozsławił miasto. W mieście znajdowały się także: słynna szkoła rzeźbiarska, z której pochodzi zachowana fragmentarycznie rzeźba: „grupa Galów”, szkoła filozoficzna, z którą związany był Krates z Mallos.  Wykopaliska archeologiczne na terenie Pergamonu zainicjował w 1878 roku Carl Humann, odkrywca pergameńskiego ołtarza.

Bergama jest położona w zachodniej Turcji w prowincji Izmir, ok 80 km na północ od Izmiru, przy drodze D240, ok.30 km od wybrzeża Morza Egejskiego.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2011 roku