Starożytny Dion stanowił główne sanktuarium Macedonii, miejsce oddawania szczególnej czci bogom olimpijskim. Dzielił się na osadę miejską otoczoną murami i na rozległe tereny świątynne, rozciągające się na południe od bram miasta. Na północny zachód od miasta rozciągało się rozległe cmentarzysko macedońskie z pochówkami datowanymi od połowy V wieku p.n.e. do początków V wieku n.e.  W najstarszym z sanktuariów czczono boginię Demeter. W V wieku p.n.e. macedoński władca Archelaos I urządził tutaj wielkie uroczystości ku czci Zeusa i Muz Olimpijskich, obejmujące konkursy teatralne i zawody sportowe. W IV wieku p.n.e. Filip II świętował w Dion pokonanie Olintu, a jego syn Aleksander Macedoński składał tutaj ofiary Zeusowi przed wyprawą wojenną na wschód przeciwko Persji. Pierwsze wzmianki o starożytnym mieście pochodzą z 424 roku p.n.e. W IV wieku p.n.e. król Kassander otoczył je potężnymi murami. W III wieku p.n.e. Dion najechali Etolczycy, niszcząc fortyfikacje, które (w zredukowanej postaci) odbudowano w połowie III wieku n.e., w obliczu zagrożenia najazdami barbarzyńskimi. W czasach rzymskich, po 31 roku p.n.e., na rozkaz cesarski, Dion stał się obiektem kolonizacji rzymskiej. Pomimo obecności licznych rzymskich kolonistów miasto nie zatraciło swojego greckiego charakteru. W IV wieku zbudowano w mieście pierwszą bazylikę chrześcijańską (przez pewien czas chrześcijaństwo funkcjonowało tu równolegle z kultami pogańskimi). Została ona zrujnowana przez trzęsienie ziemi. Miasto funkcjonowało między V wiekiem p.n.e. a V wiekiem n.e.. Kres istnienia położyła seria kataklizmów. Najpierw najazd Ostrogotów, później trzęsienie ziemi, a na końcu lawina błotna i powódź, które pokryły Dion grubą warstwą ziemi. Ostatnia wzmianka o Dionie pochodzi z X wieku. Następne informacje, pojawiające się od 1835 roku, dotyczą opisu ruin sporządzonego przez angielskiego podróżnika Williama Martina Leake’a, który wiadomość o swoim odkryciu opublikował w trzecim tomie swojego dzieła Travels in Northern Greece (Podróże po północnej Grecji). Wykopaliska w Dion prowadzone są od 1929 roku przez archeologów z uniwersytetu w Salonikach.

Jest to obecnie największy teren archeologiczny w Grecji. Do najciekawszych budowli poza murami miasta zaliczają się:

– świątynia Demeter, najstarsza świątynia w Dionie, a zarazem najstarsza znana świątynia starożytnej Grecji, założona ok. VI wieku p.n.e. i zniszczona przez pożar w IV wieku n.e.,

– świątynia Izydy, której pozostałości położone obecnie na podmokłym terenie, oplecione są malowniczo kanałami, mostkami i zielenią,

– teatr hellenistyczny z IV wieku p.n.e., obecnie zrekonstruowany,

– teatr rzymski z II wieku n.e. Natomiast w murach miasta najciekawsze są:

– mury o zarysie prostokąta i obwodzie 2600 m, zbudowanymi z masywnych bloków kamienia sprowadzonych z pobliskiego Olimpu, mające 3 m grubości, pierwotnie z basztami rozlokowanymi co 33 m i sześcioma bramami,

– droga z czasów rzymskich z widocznymi koleinami wyżłobionymi przez rydwany,

– termy rzymskie, zajmujące powierzchnię ok. 4000 m2, które wyposażone były w baseny, sauny, sale masażu, bibliotekę, miejsca do spotkań publicznych, sale do modlitw i odeon, na podłogach których można podziwiać obecnie kamienne mozaiki z treściami mitologicznymi,

– toalety publiczne, wśród pozostałości których można dostrzec marmurowe sedesy należące do najstarszych zachowanych obiektów tego rodzaju w Europie,

–  bazylika wczesnochrześcijańska, z której zachowały się jedynie zarysy fundamentów, fragmenty mozaik podłogowych, kolumn i kapiteli,

– Willa Dionizosa z II wieku n.e., będąca jedną z najokazalszych rezydencji w mieście; budynek miał dziedziniec otoczony portykiem jońskich kolumn (kilka ocalało do dziś), liczne pokoje oraz wielką salę bankietową (obecnie pod zadaszeniem), której posadzkę zdobiła barwna mozaika, na której przedstawiono triumf Dionizosa – nagi Dionizos stoi na rydwanie ciągnionym przez pantery, wokół widnieją maski teatralne obrazujące rozmaite uczucia; w jednym z pomieszczeń willi odkryto półkolistą niszę, w której stał posąg Dionizosa. Willa była prawdopodobnie przybytkiem czcicieli Dionizosa, a została zniszczona, wraz z całym miastem, przez trzęsienie ziemi i pożar.

Dion jest położony u stóp Olimpu, około 65 km na południowy-zachód od Salonik.

Zdjęcia pochodzą z filmu nakręconego kamerą VHS w sierpniu 1996 roku i niestety nie są najlepszej jakości.

  • Ruiny miasta

  • Toaleta publiczna

  • Toaleta publiczna

  • Ruiny teatru

  • Mozaika

  • Termy rzymskie

  • W głębi Olimp

  • Droga rzymska

  • Ruiny bazyliki

  • Ruiny bazyliki

  • Droga rzymska

  • Ruiny willi Dionizosa

  • Mozaika