Wieś Kruszyniany została nadana w XVII wieku przez króla Jana III Sobieskiego, za niewypłacony żołd, Tatarom zwanym Lipkami, którzy wzięli udział w wojnie z Turkami stając po stronie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. We wsi (razem z ok. 45 innych rodzin) osiadł na stałe płk tatarski, Samuel Murza Krzeczowski, który uratował życie królowi w bitwie pod Parkanami. Społeczność muzułmańska, po osiedleniu się, zbudowała meczet, który po raz pierwszy wspomniany jest już w dokumentach z 1717 roku.

Obecny został zbudowany prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku lub w pierwszej połowie XIX wieku (dokładna data budowy nie jest znana), na miejscu starszego. Drewniany obiekt wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 10×13 m i nakryto dwuspadowym dachem krytym gontem. Od strony północnej budynek zdobią dwie wieże nakryte cebulastymi hełmami, zwieńczonymi półksiężycem. Na kalenicy dachu stoi trzecia (nieco mniejsza od pozostałych) wieżyczka bez okien. Przesunięta jest nieco w kierunku mihrabu. Z zewnątrz i wewnątrz meczet pokryty jest drewnianą boazerią pomalowaną na ciemnozielony kolor (zieleń to kolor islamu). Wnętrze podzielone jest na dwie części: dla kobiet i mężczyzn. Wejście dla kobiet umiejscowione jest na głównej osi budynku. Zwieńczone jest trójkątnym tympanonem, po którego bokach wznoszą się dwie wieże. Wejście dla mężczyzn znajduje się w bocznej ścianie. Pomieszczenie dla kobiet jest znacznie mniejsze i oddziela je od części męskiej drewniane przepierzenie, w którym na wysokości około 1 m wykonano podłużną szparę, zasłoniętą białą, przejrzystą firanką. Wnętrze udekorowane jest dywanami, a ściany muhirami – kaligraficznym zapisem cytatów z Koranu w języku arabskim.

Właściwa modlitwa ma miejsce w części męskiej. Wierni stoją w rzędach z twarzami skierowanymi w stronę Mekki (na południe od Kruszynian). Stronę tę wskazuje mihrab (nisza w ścianie). Na prawo od niszy znajduje się minbar (rodzaj kazalnicy), z którego imam wygłasza kazanie. Podczas modlitwy wierni wykonują odpowiednie ruchy rąk i ciała w myśl rytuału zwanego salat. Modlitwy odbywają się w języku arabskim.

W 1846 roku budynek przeszedł remont, o którym świadczy kamień z datą znajdujący się w fundamencie obok wejścia dla kobiet. Po II wojnie światowej lokalną wspólnotę muzułmańską zasilili repatrianci muzułmańscy z terenów obecnej Białorusi. W 1980 roku w Kruszynianach zamieszkiwało 289 osób, z tego 33 wyznania muzułmańskiego, reszta wyznania prawosławnego (we wsi funkcjonuje parafia prawosławna) i katolickiego. Meczet w Kruszynianach jest najstarszym meczetem tatarskim zachowanym w Polsce.

We wsi, 150 metrów na wschód od meczetu, znajduje się także cmentarz muzułmański – mizar – założony w 2 poł. XVII wieku (najstarsze nagrobki pochodzą z końca XVIII wieku), czynny do dziś.

200 metrów na zachód od meczetu znajduje się Centrum Kultury Tatarów mieszczące niewielkie muzeum i restaurację Tatarska Jurta  Dżennety i Mirosława Bogdanowiczów. Restauracja serwuje wspaniałe dania kuchni tatarskiej.

Kruszyniany są położone w wschodniej części woj. podlaskiego, 10 km na południe od Krynek, przy lokalnej drodze do przejścia granicznego z Białorusią w Bobrownikach.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2020 roku.