Późnobarokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Siemiatyczach powstał w latach 1626-37 z fundacji hetmana wielkiego litewskiego Lwa Sapiehy herbu Lis oraz jego syna Kazimierza Leona. Świątynię konsekrował biskup łucki Jan Zamoyski w dniu 15 sierpnia 1638 roku.

Na zaproszenie ówczesnego proboszcza przybyli do Siemiatycz księża misjonarze św. Wincentego a’Paulo, przejmując parafię 29 września 1719 roku. Zakonnicy według projektu Karola Antoniego Baya wybudowali w 1723 roku naprzeciwko frontonu kościoła szkołę parafialną przytułek i szpital (obecnie salka parafialna), a w latach 1719-27 klasztor. Przebudowali także fasadę kościoła i kruchtę oraz w 1737 roku wznieśli wieżę. Budowniczym był zięć Karola Antoniego Baya włoski arch. Wincenty Rachetti. W latach 1725-27 wzniesiono dzwonnicę, która została wkomponowana w murowane ogrodzenie i otaczające cmentarz kościelny.

Podczas pożaru miasta w roku 1758 kościół uległ częściowemu zniszczeniu. Zniszczony kościół i klasztor misjonarzy, w ramach przebudowy i rozbudowy miasta odnowiła w roku 1777 ówczesna właścicielka Siemiatycz – księżna Anna z Sapiehów Jabłonowska. 4 grudnia 1793 roku w kościele we mszy świętej uczestniczył król Stanisław August Poniatowski.

Obecna świątynia wzniesiona  w stylu późnorenesansowo – barokowym, fasada zaś w stylu późnobarokowym, jest budowlą trójnawową, trójprzęsłową typu bazylikowego z prezbiterium równym szerokością i wysokością nawie głównej. Główne wejście prowadzi przez kruchtę, od południa przylega do kościoła zakrystia, przy północnej ścianie prezbiterium znajduje się piętrowa przybudówka pełniąca dawniej funkcje skarbczyku i pomieszczeń gospodarczych. Kościół przykryty jest dachem dwuspadowym w części nawy głównej i jednospadowym nad nawami bocznymi i kruchtą, czterospadowym nad zakrystią. Wieża kościoła została zwieńczona renesansowym hełmem. Sklepienie nad nawą główna jest kolebkowe, nad bocznymi krzyżowe, w prezbiterium zaś znajduje się sklepienie kolebkowe ozdobione geometryczna stiukową dekoracją tzw. sztukateria lubelską. Ołtarz  główny zaprojektowany został przez Karola Antonia Baya,  a wykonany przez pracownię rzeźbiarską Bartłomieja Michała Bernatowicza w latach 1729-30. Ołtarz jest jednokondygnacjowy na cokole bogato zdobionym ornamentalnie. W podobnym stylu utrzymane są barokowe ołtarze boczne. Wewnątrz kościoła znajdują się organy z XVIII wieku.

Na południe od świątyni stoi klasztor misjonarzy, który w swoim kształcie i pałacowym założeniu architektonicznym nawiązuje do najlepszych europejskich wzorów późnego baroku, zbudowany w latach  1719-27 według projektu Karola Antoniego Baya. Elewacja budynku posiada niezaprzeczalną unikalną wartość architektoniczną, gdyż należy do nielicznej w Polsce grupy fasad kolumnowych. Dziedziniec klasztoru otoczony jest murem, w którego faliste ściany wkomponowane były dzwonnice. Murowany i otynkowany budynek, pomalowany w kolorach białym i kremowym jest dwukondygnacjowy posadowiony na planie czworoboku, pierwotnie czteroskrzydłowy, z czego do dziś zachowały się tylko trzy skrzydła (czwarte w odbudowie). Po 1914 roku rozebrano spalone skrzydło pn-wsch. Budynek łączy się z kościołem parafialnym krytym łącznikiem. Kościół i klasztor znajdują się przy ul. 3 Maja 2.

Siemiatycze są położone 44 km na południe od Bielska podlaskiego, przy drodze nr 19.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2021 roku.

  • Widok od południa

  • Fasada

  • Nawa główna

  • Nawa północna

  • Prezbiterium

  • Nawa główna i chór

  • Nawa południowa

  • Dzwonnica

  • Klasztor OO. Misjonarzy

  • Fasada

  • Lewe skrzydło

  • Korpus główny

  • Prawe skrzydło