Prawa miejskie Strzelin otrzymał 30 listopada 1292 roku z rąk księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I, zwanego „Surowym”. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy osobowej strzała, która uwidoczniona jest w herbie miasta. Polską historyczną nazwą miejscowości było Strzelno lub Strzelica. Książę był nie tylko świetnym gospodarzem, ale dbał również o obronność miasta Strzelin został otoczony zbudowanym z miejscowego granitu murem obronnym wzmocnionym czterema basztami narożnymi. W czasie swej ponad 700-letniej historii, miasto było kilkakrotnie niszczone przez pożary. W 1536 roku Strzelin wraz z księstwem ziębickim przeszło pod panowanie króla czeskiego. W 1540 roku książę legnicko-brzeski Fryderyk II wprowadził w mieście luteranizm. W 1633 roku, podczas wojny trzydziestoletniej zostało doszczętnie zrabowane, zniszczone i spalone na skutek kilkunastokrotnych zmian okupantów. W tym samym roku wybuchła też zaraza, która pochłonęła ponad 4000 ofiar. Okres największego rozkwitu miasta przypada na przełom XVI i XVII wieku. W wyniku wojen śląskich w latach 1740-63, pomiędzy Austrią a Prusami, Strzelin dostał się pod rządy dynastii Hohenzollernów. W 1761 roku Austriacy zostali wyparci i miasto dostało się na blisko 200 lat pod panowanie pruskie. Jeszcze w końcu XVIII wieku do okolic Strzelina sięgało zwarte osadnictwo ludności polskojęzycznej, a na południe od Strzelina król pruski Fryderyk II Wielki zezwolił na osiedlenie się prześladowanych – z powodu ich reformowanej konfesji – czeskojęzycznych uciekienierów. Zwarte skupiska ludności czeskiej przetrwały pod Strzelinem do 1945 roku, podczas gdy w końcu XIX wieku w powiecie strzelińskim po polsku mówili już tylko nieliczni. W drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku nastąpił rozwój gospodarczy miasta. Rozbudowano kamieniołomu, w których zaczęto wydobywać granit na skalę przemysłową. I wojna światowa szczęśliwie ominęła miasto. Od końca marca 1945 roku Strzelin stał się obiektem ciężkich walk radziecko-niemieckich, w wyniku których miasto zostało zniszczone w 85%. Ogień pochłonął m.in. zabytkowe budowle: ratusz, kościół św. Michała, zamek książąt brzeskich oraz wiele innych buynków. Szczęśliwie ocalała otoczona morzem ognia rotunda św. Gotarda. Po II wojnie światowej Strzelin został przyłączony do Polski, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona do Niemiec. Najważniejsze zabytki miasta to:

–  Zabytkowy układ przestrzenny miasta.

– Romańska rotunda św. Gotarda powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku, choć niektórzy historycy datują na na stulecie poprzednie. Prezentuje typ niewielkiego kościoła na planie centralnym z okrągłą wieżą, którego pochodzenie wiąże się z Czechami i Morawami. W dobie baroku strzeliński kościółek służył Polakom, określano go bowiem jako „Polnische Kirche”. Dokonane w ciągu wieków przebudowy zatarły jego pierwotny kształt do tego stopnia, że niektórzy badacze sądzili, iż jest to pozostałość baszty obronnej. Rotunda znajduje się przy ul. Świętego Michała Archanioła.

–  Renesansowy dwór Książąt Brzeskich z 1585 roku. Dwór znajduje się przy ul. Książąt Brzeskich 1 (osobny artykuł).

– Zespół klasztoru augustianów, obecnie ss. boromeuszek, składający się z klasztoru wzniesionego w latach 1700-21 i kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego zbudowanego w XV wieku. Pierwotny kościół został spalony w 1545 na polecenie protestanckiego księcia brzeskiego Fryderyka II. Po wojnie trzydziestoletniej został odbudowany, i odrestaurowany po pożarze w 1706 roku przez augustianów za zgodą cesarza Leopolda I. Jednonawowa świątynia z transeptem posiada bogaty późnobarokowy wystrój pochodzący z pracowni Jana Józefa Klima; w ołtarzu głównym znajduje się barokowy krucyfiks umieszczony tam po II wojnie światowej w miejscu zniszczonego obrazu Opłakiwanie Chrystusa pod Krzyżem – Willmanna. W zakrystii zachowało się niemal kompletne, barokowe wyposażenie meblarskie, na które składają się regały i komody. W 1945 roku zniszczona została część zachodnia świątyni, odbudowana w latach 1955-56. Kościół znajduje się przy ul. św. Floriana 2.

– Renesansowy ratusz zbudowany w 1520 roku – obecnie odbudowywany. Powstał prawdopodobnie na początku XIV wieku w miejscu dużego domu kupieckiego. Ratusz został przebudowany w stylu wczesnorenesansowym w latach 1520–26. W 1548 roku ratusz spłonął. Odbudowany został w stylu renesansowym w 1564 roku. W 1619 roku częściowo spłonęła wieża ratuszowa. Rok później została odbudowana. W 1648 roku runęła wieża, uszkadzając budowlę. W 1706 roku ratusz uległ częściowemu spaleniu. Budowlę odbudowano, ale wieża na renowację czkała aż 13 lat. W 1817 roku budowla została uszkodzona uderzeniem pioruna. W ramach odbudowy, obniżono wieżę i pozbawiono ratusz cech renesansowych. W 1945 roku ratusz został spalony, a wieża wysadzona w powietrze. Zachowała się tylko czworoboczna podstawa wieży ratuszowej. Do czerwca 2011 roku odbudowano wieżę ratuszową i zrekonstruowano hełm. Obecnie trwa odbudowa budynku ratusza.

– Kościół pw. Maryi Matki Chrystusa i św. Jana Ewangelisty został wybudowany zapewne na przełomie XIII i XIV wieku, ale po raz pierwszy w dokumentach pojawił się w roku 1316. Kościół nosił wtedy wezwanie Najświętszej Maryi Panny. W następnych latach był poddany przebudowom. Od roku 1750 do czasów nowożytnych służył sporej grupie uchodźców z Czech wyznania ewangelicko-reformowanego i dlatego nazywany był „kościołem braci czeskich. Po II wojnie światowej coraz bardziej popadał w ruinę. Nabożeństwa dla małej grupy wiernych odbywały się już tylko w bocznej kaplicy świątyni. W połowie lat 80-tych XX wieku doszło do ugody między parafią rzymskokatolicką a parafią kościoła ewangelicko-reformowanego w sprawie przekazania kościoła. Świątynia została odbudowana w latach 1983–87. Uroczyście poświęcona 17 czerwca 1987 roku. Od tej chwili kościół nosi wezwanie Matki Chrystusa i św. Jana Ewangelisty. Zgodnie z umową ewangelicy odprawiają nabożeństwa w bocznej kaplicy świątyni. Kościół znajduje się przy ul. Staromiejskiej 23.

– Mury obronne (pozostałości) z basztą prochową, z końca 1300 roku.

Strzelin jest położony 20 km na północ od Ziębic, przy drodze nr 395 do Wrocławia.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2021 roku.